پارادایم

سرمشق، الگوواره (از یونانی: پارادیگما παράδειγμα paradeigma)؛ مدل و الگوی مسلط و چارچوب فکری و فرهنگی غالب بر یک گروه یا یک جامعه. هر گروه یا جامعه «واقعیات» پیرامون خود را در چارچوب الگوواره ای که به آن عادت کرده تحلیل و توصیف می کند. الگوواره هایی که از زمان های قدیم موجود بوده اند، از طریق آموزش محیط به افراد، برای فرد به صورت چارچوب هایی «بدیهی» درمی آیند و جهان بینی او را شکل می دهند. واژهٔ پارادایم (Paradigm) نخست در سدۀ پانزدهم و به معنی «الگو و مدل» مورد استفاده قرار گرفت. این اصطلاح نخستین مرتبه توسط توماس کوهن، در کتاب «ساختار انقلاب های علمی»، به کار رفت. از سال ۱۹۶۰، کلمۀ پارادایم به الگوی تفکر در هر رشتۀ علمی یا در متون شناخت شناختی گفته می شود.