التتمش
واژهنامه آزاد
التتمش به معنی حافظ و نگاه دارنده ایل است، هم چنین در جای دیگر وجه تسمیه التتمش به این دلیل دانسته شده که تولد وی شب ماه گرفتگی واقع شده است و چنین مولودی را ترکان التتمش میگویند.
شمس الدین التتمش:
شمسالدین التتمش غلام و داماد قطبالدین آیبک بود که در حکومت وی، امارت بدائون را برعهده داشت، ولی بعد از مرگ آیبک و خلع پسرش آرام شاه از سلطنت در سال 607 هـ.ق /1210 م، ادعای استقلال کرد.
التتمش پس از 26 سال و چند ماه حکومت در بیستم شعبان سال 633هـ.ق/ 1236م، در پی لشکرکشی به بهیلسان بیمار شد و سپس درگذشت.
شمسالدین التتمش، مهندس اصلی سلطنت مستقل دهلی است و سلسله ایشان، معروف به «شمسیان هند»، نخستین سلسلهای است که قبل از دوره سلطنت مغول بر هندوستان حکومت کردهاند، این سلسله را به سبب جایگاه غلامی موسسان آن، «سلاطین مملوک» یا «غلامشاهیان هند» نیز میگویند.