گوهرفشان
لغت‌نامه دهخدا
گوهرفشان . [ گ َ / گُو هََ ف َ / ف ِ ] (نف مرکب ) گوهرافشان . گوهرپاش . گوهرریز. جواهرریز. جواهر نثارکننده :
همه ساله گوهر فشانی ز دو کف
همانا که تو ابر گوهرفشانی .
- آب گوهرفشان ؛ آب حیات بخش . بخشنده ٔ جان و روان :
ز ماهی و آن آب گوهرفشان
دگر داد تاریخ تازی نشان .
- جام گوهرفشان ؛ کنایه از جام و ساغر پر از شراب حیات بخش ونشاطآور :
بیا ساقی آن جام گوهرفشان
به ترکیب من گوهری درنشان .
- کلک گوهرفشان ؛ کنایه از قلمی که با آن سخنان فصیح و بلیغ نویسند :
ز گوهرفشان کلک فرمانبرش
نبشته چنین بود در دفترش .
- خامه ٔ گوهرفشان ؛ کلک گوهرفشان :
باد مسلم شده کف ّ و بنان ترا
خنجرگوهرنگار، خامه ٔ گوهرفشان .
|| کنایه از بخشنده و کریم است :
از آن تیغزن دست گوهرفشان
ز گیتی نجوید همی جز نشان .
ملک باید که اندر رزمگه لشکرشکن باشد
ملک باید که اندر بزمگه گوهرفشان باشد.
|| کنایه از ریزنده ٔ باران است :
تا صبا شد حله باف و ابر شدگوهرفشان
هیچ لعبت در چمن خالی ز طوق و یاره نیست .
|| کنایه از سخن نغز و فصیح گوینده :
دهان و لبش بود گوهرفشان
سخن گفتنش بود گوهرنشان .
|| کنایه از شراب لعل است :
بس زر رخسار کان دریا کشان سیم کش
بر صدف گون ساغر گوهرفشان افشانده اند.
رجوع به گوهرافشان شود.
همه ساله گوهر فشانی ز دو کف
همانا که تو ابر گوهرفشانی .
- آب گوهرفشان ؛ آب حیات بخش . بخشنده ٔ جان و روان :
ز ماهی و آن آب گوهرفشان
دگر داد تاریخ تازی نشان .
- جام گوهرفشان ؛ کنایه از جام و ساغر پر از شراب حیات بخش ونشاطآور :
بیا ساقی آن جام گوهرفشان
به ترکیب من گوهری درنشان .
- کلک گوهرفشان ؛ کنایه از قلمی که با آن سخنان فصیح و بلیغ نویسند :
ز گوهرفشان کلک فرمانبرش
نبشته چنین بود در دفترش .
- خامه ٔ گوهرفشان ؛ کلک گوهرفشان :
باد مسلم شده کف ّ و بنان ترا
خنجرگوهرنگار، خامه ٔ گوهرفشان .
|| کنایه از بخشنده و کریم است :
از آن تیغزن دست گوهرفشان
ز گیتی نجوید همی جز نشان .
ملک باید که اندر رزمگه لشکرشکن باشد
ملک باید که اندر بزمگه گوهرفشان باشد.
|| کنایه از ریزنده ٔ باران است :
تا صبا شد حله باف و ابر شدگوهرفشان
هیچ لعبت در چمن خالی ز طوق و یاره نیست .
|| کنایه از سخن نغز و فصیح گوینده :
دهان و لبش بود گوهرفشان
سخن گفتنش بود گوهرنشان .
|| کنایه از شراب لعل است :
بس زر رخسار کان دریا کشان سیم کش
بر صدف گون ساغر گوهرفشان افشانده اند.
رجوع به گوهرافشان شود.