گمشده
لغت‌نامه دهخدا
گمشده . [ گ ُ ش ُ دَ / دِ ] (ن مف مرکب ) مفقود. فقید. یاوه . یافه . هرزه . خله . گم گشته . (یادداشت مؤلف ). ضالَّة. (دهار) (منتهی الارب ). ضال َّ. (ترجمان القرآن ) :
ای گمشده و خیره و سرگشته کسایی
گواژه زده بر تو امل ریمن و محتال .
هر سر که کند قصد که تا سر بکشد زو
سر گمشده بیند چو کشد دست به سر بر.
تو عمر گمشده ٔ من به بوسه باز آور
که بخت گمشده ٔ من زمانه بازآورد.
دل گمشده ام کجا ندانم
جای دل گمشده تو دانی .
گم شد آن گنج جوانی که بسی کم کم داشت
از پی گمشده تاوان به خراسان یابم .
ای گمشده آهوی ختایی
هم ز آبخور ختات جویم .
چون گمشده دید هم ترازو
گه دست گزید و گاه بازو.
من گمشده ام مرا مجوئید
با گمشدگان سخن مگوئید.
بخشایش الهی گمشده ای را در مناهی چراغ توفیق فرا راه داشت . (گلستان سعدی ).
- گمشده بخت ؛ بدبخت . بی بخت :
ایاگمشده بخت و بیچارگان
همه زار و غمخوار و آوارگان .
ز گرگین سخن رفت با شهریار
از آن گمشده بخت بدروزگار.
که ای گمشده بخت از آزادگان
که گم باد گودرز گشوادگان .
- گمشده ٔ لب دریا ؛ کنایه از کسی که شناوری و آب ورزی نداند و در آب غرق شود. (برهان ) :
گوهری کز صدف کون و مکان بیرون است
طلب از گمشدگان لب دریا میکرد.
- گمشده نام ؛ بی نام . کسی که نام او محو شده و از بین رفته است :
یکی گمشده نام فرشیدورد
چه در بزمگاه و چه اندر نبرد.
ای گمشده و خیره و سرگشته کسایی
گواژه زده بر تو امل ریمن و محتال .
هر سر که کند قصد که تا سر بکشد زو
سر گمشده بیند چو کشد دست به سر بر.
تو عمر گمشده ٔ من به بوسه باز آور
که بخت گمشده ٔ من زمانه بازآورد.
دل گمشده ام کجا ندانم
جای دل گمشده تو دانی .
گم شد آن گنج جوانی که بسی کم کم داشت
از پی گمشده تاوان به خراسان یابم .
ای گمشده آهوی ختایی
هم ز آبخور ختات جویم .
چون گمشده دید هم ترازو
گه دست گزید و گاه بازو.
من گمشده ام مرا مجوئید
با گمشدگان سخن مگوئید.
بخشایش الهی گمشده ای را در مناهی چراغ توفیق فرا راه داشت . (گلستان سعدی ).
- گمشده بخت ؛ بدبخت . بی بخت :
ایاگمشده بخت و بیچارگان
همه زار و غمخوار و آوارگان .
ز گرگین سخن رفت با شهریار
از آن گمشده بخت بدروزگار.
که ای گمشده بخت از آزادگان
که گم باد گودرز گشوادگان .
- گمشده ٔ لب دریا ؛ کنایه از کسی که شناوری و آب ورزی نداند و در آب غرق شود. (برهان ) :
گوهری کز صدف کون و مکان بیرون است
طلب از گمشدگان لب دریا میکرد.
- گمشده نام ؛ بی نام . کسی که نام او محو شده و از بین رفته است :
یکی گمشده نام فرشیدورد
چه در بزمگاه و چه اندر نبرد.