پرده دار
لغت‌نامه دهخدا
پرده دار. [ پ َ دَ ] (نف مرکب ) حاجب . (دهار). سادِن . خرم باش . دربان . (غیاث اللغات ) :
چنین گفت با پرده داران اوی
پرستنده و پایکاران اوی .
چو خاقان برفت از پس شهریار
عنانش گرفت آن زمان پرده دار.
بیامد بر سام یل پرده دار
بگفت و بفرمود تا داد بار.
ز پرده درآمد یکی پرده دار
بنزدیک سالار شدهوشیار.
که آگه شدی زان سخن شهریار
بدرگاه بر، بود یک پرده دار.
بشد پرده دار گرامی روان
چنین تا در خانه ٔ پهلوان .
قیصر شرابدارت و چیپال چوبزن
خاقان رکابدارت و فغفور پرده دار.
پس یک شب در آن روزگار مبارک پس از نماز خفتن پرده داری که اکنون کوتوال قلعه ٔ بیکاوندست ... بیامد. (تاریخ بیهقی ). روزی سخت باشکوه بود و حاجبی چند سپاهدار و پرده دار. (تاریخ بیهقی ). پرده داری و سپاهداری نزدیک اریارق رفتند. (تاریخ بیهقی ).این مقدار شنیده ام [ عبدوس ] که یکروز بسرای حسنک شده بود [ بوسهل ] بروزگار وزارتش پیاده و بدراعه ، پرده داری بر وی استخفاف کرده بود و وی را بینداخته . (تاریخ بیهقی ). یکشب ... پرده داری ... بیامد و مرا که عبدالغفارم بخواند و چون وی آمدی بخواندن من ، مقرر گشتی که به مهمی مرا خوانده می آید، ساخته برفتم با پرده دار. (تاریخ بیهقی ).
فروهشت مر پرده را پرده دار
ببوسید پس نامه را شهریار.
پرده دارا تو یکی درشو و احوال ببین
تا چگونه ست بهش هست که دلها درواست .
پرده ٔ شب درگهت را پرده گشتی
گر اجازت یافتی از پرده دارت .
هر که را عون حق حصار شود
عنکبوتیش پرده دار شود.
مرغان بر در بپای عنقا در خلوه جای
فاخته با پرده دار گرم شده در عتاب .
رحمت میر بار جلال اوست و عزت پرده دار کمال او. (راحةالصدور راوندی ).
هزار محنت و خواری تحمل افتد بیش
کمینه ناخوشی پرده دار و حاجب بار.
آنجا که عقل و همت و تدبیر و رای نیست
خوش گفت پرده دار که کس در سرای نیست .
هر که را زهد پرده دار شود
محرم وحی کردگار شود.
مغنی از آن پرده نقشی بیار
بیین تا چه گفت از درون پرده دار.
من که باشم در آن حرم که صبا
پرده دار حریم حرمت اوست .
چو پرده دار به شمشیر میزند همه را
کسی مقیم حریم حرم نخواهد ماند.
|| ستار. (دهار). پرده پوش . سِرپوش . سِرنگاهدار. سِرنگهدار. رازدار. امین . مقابل پرده در :
زآنکه آنرا که آرزو طلب است
پرده در روز و پرده دار شب است .
بپای پردگیان را بغرچگان مگذار
که پرده دار نباشد که پرده در نبود.
دو همجنس دیرینه ٔ هم قلم
نباید فرستاد یکجا بهم
چه دانی که همدست گردند و یار
یکی دزد گردد دگر پرده دار.
- پرده دار فلک ؛ کنایه از ماه است . (برهان ).
چنین گفت با پرده داران اوی
پرستنده و پایکاران اوی .
چو خاقان برفت از پس شهریار
عنانش گرفت آن زمان پرده دار.
بیامد بر سام یل پرده دار
بگفت و بفرمود تا داد بار.
ز پرده درآمد یکی پرده دار
بنزدیک سالار شدهوشیار.
که آگه شدی زان سخن شهریار
بدرگاه بر، بود یک پرده دار.
بشد پرده دار گرامی روان
چنین تا در خانه ٔ پهلوان .
قیصر شرابدارت و چیپال چوبزن
خاقان رکابدارت و فغفور پرده دار.
پس یک شب در آن روزگار مبارک پس از نماز خفتن پرده داری که اکنون کوتوال قلعه ٔ بیکاوندست ... بیامد. (تاریخ بیهقی ). روزی سخت باشکوه بود و حاجبی چند سپاهدار و پرده دار. (تاریخ بیهقی ). پرده داری و سپاهداری نزدیک اریارق رفتند. (تاریخ بیهقی ).این مقدار شنیده ام [ عبدوس ] که یکروز بسرای حسنک شده بود [ بوسهل ] بروزگار وزارتش پیاده و بدراعه ، پرده داری بر وی استخفاف کرده بود و وی را بینداخته . (تاریخ بیهقی ). یکشب ... پرده داری ... بیامد و مرا که عبدالغفارم بخواند و چون وی آمدی بخواندن من ، مقرر گشتی که به مهمی مرا خوانده می آید، ساخته برفتم با پرده دار. (تاریخ بیهقی ).
فروهشت مر پرده را پرده دار
ببوسید پس نامه را شهریار.
پرده دارا تو یکی درشو و احوال ببین
تا چگونه ست بهش هست که دلها درواست .
پرده ٔ شب درگهت را پرده گشتی
گر اجازت یافتی از پرده دارت .
هر که را عون حق حصار شود
عنکبوتیش پرده دار شود.
مرغان بر در بپای عنقا در خلوه جای
فاخته با پرده دار گرم شده در عتاب .
رحمت میر بار جلال اوست و عزت پرده دار کمال او. (راحةالصدور راوندی ).
هزار محنت و خواری تحمل افتد بیش
کمینه ناخوشی پرده دار و حاجب بار.
آنجا که عقل و همت و تدبیر و رای نیست
خوش گفت پرده دار که کس در سرای نیست .
هر که را زهد پرده دار شود
محرم وحی کردگار شود.
مغنی از آن پرده نقشی بیار
بیین تا چه گفت از درون پرده دار.
من که باشم در آن حرم که صبا
پرده دار حریم حرمت اوست .
چو پرده دار به شمشیر میزند همه را
کسی مقیم حریم حرم نخواهد ماند.
|| ستار. (دهار). پرده پوش . سِرپوش . سِرنگاهدار. سِرنگهدار. رازدار. امین . مقابل پرده در :
زآنکه آنرا که آرزو طلب است
پرده در روز و پرده دار شب است .
بپای پردگیان را بغرچگان مگذار
که پرده دار نباشد که پرده در نبود.
دو همجنس دیرینه ٔ هم قلم
نباید فرستاد یکجا بهم
چه دانی که همدست گردند و یار
یکی دزد گردد دگر پرده دار.
- پرده دار فلک ؛ کنایه از ماه است . (برهان ).