مهره باز
لغت‌نامه دهخدا
مهره باز. [ م ُ رَ / رِ ] (نف مرکب ) مهره بازنده . که با مهره نرد یا شطرنج بازد :
بسان بلعجبی مهره باز استادم
نگه کنی به من این خانه پاک و دیگر پاک .
ملک توران مهره کردار است بر روی بساط
رای ملک آرای تو بر مهره ماهر مهره باز.
کعبه در تربیع همچون تخته نرد مهره باز
کعبتین تنها و نراد انسی و جان آمده .
|| شعبده و حقه باز. (آنندراج ). چشم بند. مشعبد :
یکی مهره بازاست گیتی که دیو
ندارد به ترفند او هیچ تیو.
که در مهر او کینه ٔ تست ازیرا
که بسته ست چشم دل این مهره بازش .
ای چرخ مشعبد چه مهره بازی
وی خامه ٔ جاری چه نکته سازی .
به قهر خصم تو کردند کارهای عجیب
چو مهره باز و چو بازیگر آسمان و زمین .
پیش طبع مهره بازش شعبده نتوان نمود
گوشه ٔ شش بیشی این نه حقه ٔ مینا دهد.
مهره باز روزگار کهربای سوده بر عارض گل رعنای رخسار پراکند. (سندبادنامه ص 156).
گذر بر مهر کن چون دلنوازان
به من بازی مکن چون مهره بازان .
مشعبد شد این خاک نیرنگ ساز
که هم مهره دزد است و هم مهره باز.
بسان بلعجبی مهره باز استادم
نگه کنی به من این خانه پاک و دیگر پاک .
ملک توران مهره کردار است بر روی بساط
رای ملک آرای تو بر مهره ماهر مهره باز.
کعبه در تربیع همچون تخته نرد مهره باز
کعبتین تنها و نراد انسی و جان آمده .
|| شعبده و حقه باز. (آنندراج ). چشم بند. مشعبد :
یکی مهره بازاست گیتی که دیو
ندارد به ترفند او هیچ تیو.
که در مهر او کینه ٔ تست ازیرا
که بسته ست چشم دل این مهره بازش .
ای چرخ مشعبد چه مهره بازی
وی خامه ٔ جاری چه نکته سازی .
به قهر خصم تو کردند کارهای عجیب
چو مهره باز و چو بازیگر آسمان و زمین .
پیش طبع مهره بازش شعبده نتوان نمود
گوشه ٔ شش بیشی این نه حقه ٔ مینا دهد.
مهره باز روزگار کهربای سوده بر عارض گل رعنای رخسار پراکند. (سندبادنامه ص 156).
گذر بر مهر کن چون دلنوازان
به من بازی مکن چون مهره بازان .
مشعبد شد این خاک نیرنگ ساز
که هم مهره دزد است و هم مهره باز.