لار
لغت‌نامه دهخدا
لار. (اِخ ) نام قصبه ای در فارس کنارراه جهرم به بستک میان دوراه نارنجی و خور. دارای پستخانه . مرکز ولایت لارستان فارس از شهرهای قدیم ایران و در اطراف آن خرابه ها و قلعه های قدیمی یافت شود که راجع به هریک از آنها افسانه هائی در میان مردم مشهور است . جمعیت آن پانزده هزار ولی سابقاً بسیار بیش از این بوده است و در حومه ٔ آن سی و هفت قریه باشد.
خواجه حافظ هنگامی که به دعوت محمود شاه بهمنی دکنی بسوی هند می رفت بین راه خود به خلیج فارس به قصبه ٔ لار رسید، یکی ازدوستان تهی دست خود را آنجا بدید و آنچه از نقدینه باقی داشت به او عطا کرد. (ترجمه ٔ تاریخ ادبیات ایران ج 3 ص 311). حمداﷲ مستوفی گوید ولایتی نزدیک کنار دریاو مردم آنجا بیشتر تاجر باشند و سفر بحر و بر کنند و حاصلش غله و پنبه و اندکی خرما باشد و اعتماد کلی به باران دارند و مردم او مسلمان باشند. (نزهةالقلوب ص 139). شهر لار مرکز شهرستان لار و از شهرهای بسیار قدیمی ایران بوده و عده ای از مورخین بنای آن را به گرگین میلاد و عده ای دیگر به بلاش پسر فیروز نسبت می دهند. فاصله ٔ آن از شیراز 366 از جهرم 166 از لنگه 306 واز بندرعباس 259 هزار گز و مختصات جغرافیائی بدین شرح است : طول 54 درجه و 17 دقیقه از گرینویچ عرض 27 درجه و 41 دقیقه و ارتفاع از سطح دریا 909 گز است ساختمانها و کوچه های این شهر بطور کلی قدیمی و فقط یک خیابان نو به نام خیابان همت دارد. این شهر دارای یک بازار سرپوشیده و بسیار مرتبی است که از لحاظ سبک بنا و استحکام قابل توجه است و به طوریکه شایع است بازار وکیل شیراز را کریمخان زند از روی این بازار بنا کرده . تعداد کوی های شهر چهارده میباشد آب مشروب آن از چاه و برکه (برکه آب انبارهائی است که آب باران درآن جمع و نگاهداری میکنند) میباشد و یک رشته نیز قنات دارد که طعم آن کمی تلخ و به مصرف آبیاری زراعت میرسد. کلیه ٔ ادارات دولتی و پادگان نظامی و شعبه ٔ بانک ملی در شهر هست و در حدود 150 باب دکان و مغازه ویک باب دبیرستان و چهار دبستان دارد، نفوس شهر مطابق آخرین آمار 11656 نفر است مذهب اهالی شیعه ٔ دوازده امامی و زبان فارسی محلی (دری ) و شغل آنان تجارت و زراعت و کسب میباشد. امراض بومی این شهر عبارت است از: پیوره ؛ تراخم ؛ پیوک [ رشته ] که بیماری اخیر اختصاص به شهر لار و حوالی آن دارد. (فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7).
خواجه حافظ هنگامی که به دعوت محمود شاه بهمنی دکنی بسوی هند می رفت بین راه خود به خلیج فارس به قصبه ٔ لار رسید، یکی ازدوستان تهی دست خود را آنجا بدید و آنچه از نقدینه باقی داشت به او عطا کرد. (ترجمه ٔ تاریخ ادبیات ایران ج 3 ص 311). حمداﷲ مستوفی گوید ولایتی نزدیک کنار دریاو مردم آنجا بیشتر تاجر باشند و سفر بحر و بر کنند و حاصلش غله و پنبه و اندکی خرما باشد و اعتماد کلی به باران دارند و مردم او مسلمان باشند. (نزهةالقلوب ص 139). شهر لار مرکز شهرستان لار و از شهرهای بسیار قدیمی ایران بوده و عده ای از مورخین بنای آن را به گرگین میلاد و عده ای دیگر به بلاش پسر فیروز نسبت می دهند. فاصله ٔ آن از شیراز 366 از جهرم 166 از لنگه 306 واز بندرعباس 259 هزار گز و مختصات جغرافیائی بدین شرح است : طول 54 درجه و 17 دقیقه از گرینویچ عرض 27 درجه و 41 دقیقه و ارتفاع از سطح دریا 909 گز است ساختمانها و کوچه های این شهر بطور کلی قدیمی و فقط یک خیابان نو به نام خیابان همت دارد. این شهر دارای یک بازار سرپوشیده و بسیار مرتبی است که از لحاظ سبک بنا و استحکام قابل توجه است و به طوریکه شایع است بازار وکیل شیراز را کریمخان زند از روی این بازار بنا کرده . تعداد کوی های شهر چهارده میباشد آب مشروب آن از چاه و برکه (برکه آب انبارهائی است که آب باران درآن جمع و نگاهداری میکنند) میباشد و یک رشته نیز قنات دارد که طعم آن کمی تلخ و به مصرف آبیاری زراعت میرسد. کلیه ٔ ادارات دولتی و پادگان نظامی و شعبه ٔ بانک ملی در شهر هست و در حدود 150 باب دکان و مغازه ویک باب دبیرستان و چهار دبستان دارد، نفوس شهر مطابق آخرین آمار 11656 نفر است مذهب اهالی شیعه ٔ دوازده امامی و زبان فارسی محلی (دری ) و شغل آنان تجارت و زراعت و کسب میباشد. امراض بومی این شهر عبارت است از: پیوره ؛ تراخم ؛ پیوک [ رشته ] که بیماری اخیر اختصاص به شهر لار و حوالی آن دارد. (فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7).