قیس
لغتنامه دهخدا
قیس . [ ق َ ] (اِخ ) ابن سعدبن عبادةبن دلیهم انصاری خزرجی مدنی . از صحابیان است .شانزده حدیث از او نقل شده است . وی از نوابغ عرب و رئیس طائفه ٔ (خزرج ) و حامل لوای انصار در مصاحبت پیغمبر است . در خلافت علی بن ابیطالب با وی نیز مصاحبت داشت و در جنگهای او حضور یافت و در جنگ صفین در مقدم لشکر قرار داشت و از طرف علی بحکومت مصر رسید و تا زمان معاویه زندگی کرد و بسال 58 هَ . ق . از او گریخت و به تفلیس اقامت گزید و در آنجا بسال 60 هَ . ق . بمرد. وی موی بصورت نداشت . (النووی ج 2 ص 61) (تهذیب ج 8 ص 39) (الاعلام ج 2 ص 800). رجوع به البیان و التبیین ج 1 ص 210 و ج 2 ص 68، 69، 121 و ج 3 ص 174، 268 شود.