شره

شره . [ ش َ رَه ْ ] (ع اِمص ) آز و خواهش وحرص و طمع. (از ناظم الاطباء). طرف افراط عفت است و آن ولوع است بر لذت زیاده از مقدار واجب . (نفائس الفنون ). آزمندی . آزناکی . (یادداشت مؤلف ) :
گر نتواند که شود خوک میش
زآن شره و نحس در او خلقت است .

ناصرخسرو.

توانگر خلایق آن است که در بند شره و حرص نباشد. (کلیله ودمنه ). از شره دهان بازکرد تا آن را بگیرد. (کلیله ودمنه ). پس از بلوغ غم مال و فرزند و شره کسب در میان آید. (کلیله و دمنه ). اگر روباه در حرص و شره مبالغت ننمودی آسیب نخجیران بدو نرسیدی . (کلیله و دمنه ). هرکه بر درگاه پادشاهان ... به حرص و شره فتنه جوید... پادشاه را تعجیل نشایست فرمود در فرستادن او به جانب خصم . (کلیله ودمنه ).
ای که با دین و ملک داری کار
از شره خوی خرس و خوک مدار.

سنایی .

دارد شره جود بر آن گونه که گویی
دیوانه شده ستی کف تو بند شکسته .

سوزنی .

زشتها را خوب بنماید شره
نیست از شهوت بتر زآفات ره .

مولوی .

گفت خواهم مرد بر جاده دو ره
در ره خشم و به هنگام شره .

مولوی .

بدوزد شره دیده ٔ هوشمند
درآرد طمع مرغ و ماهی به بند.

(گلستان سعدی ).

- به شره ؛ حریصانه . آزمندانه : خود رابه شره در کارهای مخوف اندازد. (گلستان سعدی ).
|| پرخوری و شکم پرستی . (ناظم الاطباء).
- نفس شره آلود ؛ نفس آلوده ٔ پرخوری و شکم پرستی . (از ناظم الاطباء).
|| میل و رغبت . (ناظم الاطباء). || اشتها. (ناظم الاطباء) :
آن یکی می خورد نان فخفره
گفت سایل چون بدین استت شره .

مولوی .