سوده
لغت‌نامه دهخدا
سوده . [ دَ / دِ ] (ن مف ) آنچه از سودن بهم رسد چون سوده ٔ الماس و سوده ٔ آهن و سوده ٔ شنگرف و سوده ٔ صندل . (آنندراج ). هر چیز نرم و مسحوق مانند سوده ٔ الماس و سوده ٔ صندل . (ناظم الاطباء) :
بوقت رفتنش از سیم ساده باشد جای
بگاه خفتنش از مشک سوده باشد گاه .
گرد راه و آفتاب معرکه نزدیک تو
خوشتر از گرد عبیر سوده و ظل ظلیل .
چون آهن سوده که بود بر طبقی بر
در زیر طبق مانده ز مغناطیس احجار.
از نیاز ماست زر اینجا عزیز
ورنه زر با سنگ سوده همسر است .
|| نیک کهنه شده و فرسوده . (ناظم الاطباء). نیک کهنه شده . (شرفنامه ٔ منیری ) :
چنین تا برآید بر این هفت سال
میان سوده از تیغ و بند دوال .
کسی کو بود سوده ٔ روزگار
نیابد بهر کارش آموزگار.
جبه ای از خز نداشت بر تن چندانک
سوده و فرسوده گشت بر وی خلقان .
یکتاست ترا جان و جسمت اجزا
هرگز نشود سوده چیز تنها.
لاغر و سست و پیر و فرسوده
سم و دندان او همه سوده .
|| سائیده . (صحاح الفرس ). سائیده شده و سحق شده . (ناظم الاطباء) :
اگر خواهی که بوی خوش بیابی
بمشک سوده در باید رسیدن .
سود و زآن سوده شربتی برخاست
سرد و شیرین که تشنه را بنواخت .
و چهار درمسنگ بوره ٔ سوده . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). || کوفته . || حک شده و محوشده . || آغشته . (ناظم الاطباء).
بوقت رفتنش از سیم ساده باشد جای
بگاه خفتنش از مشک سوده باشد گاه .
گرد راه و آفتاب معرکه نزدیک تو
خوشتر از گرد عبیر سوده و ظل ظلیل .
چون آهن سوده که بود بر طبقی بر
در زیر طبق مانده ز مغناطیس احجار.
از نیاز ماست زر اینجا عزیز
ورنه زر با سنگ سوده همسر است .
|| نیک کهنه شده و فرسوده . (ناظم الاطباء). نیک کهنه شده . (شرفنامه ٔ منیری ) :
چنین تا برآید بر این هفت سال
میان سوده از تیغ و بند دوال .
کسی کو بود سوده ٔ روزگار
نیابد بهر کارش آموزگار.
جبه ای از خز نداشت بر تن چندانک
سوده و فرسوده گشت بر وی خلقان .
یکتاست ترا جان و جسمت اجزا
هرگز نشود سوده چیز تنها.
لاغر و سست و پیر و فرسوده
سم و دندان او همه سوده .
|| سائیده . (صحاح الفرس ). سائیده شده و سحق شده . (ناظم الاطباء) :
اگر خواهی که بوی خوش بیابی
بمشک سوده در باید رسیدن .
سود و زآن سوده شربتی برخاست
سرد و شیرین که تشنه را بنواخت .
و چهار درمسنگ بوره ٔ سوده . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). || کوفته . || حک شده و محوشده . || آغشته . (ناظم الاطباء).