خالد

خالد. [ ل ِ ] (اِخ ) ابن یزیدبن معاویة. وی پسر یزیدبن معاویة است . توضیح آنکه یزید را سیزده پسر بود: معاویة، خالد، هاشم ، ابوسفیان ، عبداﷲ اکبر. عبداﷲ اصغر. ابوبکر، عمر، عقبة، حرب ، عبدالرحمن ، ربیع، محمد. بعد از یزید پسرش معاویةبن یزید چهل روز پادشاهی کرد و بمرد و خلافت بنام برادرش خالد مقرر گردید. طبیعت او از حکومت متنفر بود و به حکمت و علم و صنعت مائل . لذا از حکومت اجتناب کرد. وی سرور استادان فن و عالم وقت بود اشعار خوب دارد. در بنی امیه از او عالم تر نبود و به سبب دانش او جدش معاویه با وجود عقل خود و کودکی او در امور خطیر از او مشورت خواستی . در رمضان سنه ٔ شصت و شش هجری قمری مروان در مجمعی خالد را گفت : «اسکت یا ابن البدنة الاست ». خالد از این حکایت با مادر شکایت کرد مادرش گفت : با کس مگوی تا من او را خاموش کنم . چون مروان پیش زن رسید، گفت : خالد شکایت من با تو گفت ؟ زن گفت : او با عقل تر است که از این انواع گوید. مروان ایمن شد چون شب درآمد، زن بالش در دهان مروان نهاد و برو نشست تابمرد. (از تاریخ گزیده صص 262 - 264). مرحوم بهار درسبک شناسی آرد: «در اواسط عهد بنی امیه مسلمین بوسیله ٔ علمائی که زبان سریانی و یونانی می دانستند شروع به استفاده های علمی کردند و کتبی زیاد از سریانی و قسمتی هم از یونانی به عربی ترجمه شد و بزرگترین مردی که از مترجمان مذکور استفاده کرده و آنان را تشویق می کرد خالدبن یزیدبن معاویة بود». (از سبک شناسی ج 1 ص 153). حاجی خلیفه صاحب کشف الظنون کتب زیر را از آن او میداند: 1- فردوس الحکمة فی علم الکیمیاء. این کتاب منظومه ای است دارای دوهزار و سیصد و پانزده بیت . (از کشف الظنون ج 2 ستون 1254). 2 - کتاب الرحمة، کتابی است مشتمل بر چهار فصل : فصل اول : در معرفت حجر. فصل دوّم : در اوزان . فصل سوم : در تدبیر. فصل چهارم : در خواص . (از کشف الظنون ج 2 ستون 1419). 3 - کتاب مقالتا مریانس الراهب و آن دو رساله ٔ بزرگی است در کیمیاء. (از کشف الظنون ج 2 ستون 1784). 4 - کتاب السر البدیع فی فک الرمز المنیع در علم الکاف و اوّل آن «اعلم ایها ألاخ ...» است . (از کشف الظنون ج 2 ستون 986).