جرجانی

جرجانی . [ ج ُ ] (اِخ ) حمزةبن یوسف بن ابراهیم بن موسی بن ابراهیم بن محمد و بگفته ٔ برخی ابن ابراهیم بن احمدبن محمدبن احمدبن عبداﷲبن هاشم بن عباس بن وائل سهمی مکنی به ابوالقاسم . شخصی حافظ و واعظ بود. او در طلب حدیث به مسافرت رفت و در دمشق از عبدالوهاب کلابی و در مصر از میمون بن حمزة و ابواحمدابن عدی و در بغداد از ابوبکربن شاذان و ابوالحسن دارقطنی و در کوفه از حسن بن قاسم و در عکبرا از احمدبن حسن بن عبدالعزیز و در عسقلان از ابوبکر محمدبن احمدبن یوسف خدری استماع حدیث کرد. و ابوبکر بیهقی و ابوصالح مؤدب و ابوعامر فضل بن اسماعیل جرجانی از وی روایت کنند و گروهی دیگر از او حدیث شنیدند و روایت کردند. ابوعبداﷲ حسین بن محمد کتبی هروی حاکم گوید: بسال 427 هَ . ق . خبر درگذشت ثعلبی صاحب تفسیر و درگذشت حمزةبن یوسف سهمی در نیشابور به ما رسید. (از معجم البلدان ). مؤلفان اعلام زرکلی و ریحانة الادب آرند: حمزةبن یوسف بن ابراهیم سهمی قرشی مکنی به ابوالقاسم از بزرگان علم حدیث و تاریخ بشمار است . وی از مردم جرجان بود و در همان جا بوعظ و خطابه اشتغال داشت و برای استماع حدیث به اصفهان و ری و نیشابور و غزنه و دیگر بلاد خراسان و اهواز و عراق و شام و مصر و حجاز مسافرت کرد و به نیشابور بنابقولی بسال 428 هَ . ق . درگذشت و هشتاد و اندی سال عمر کرد. سخاوی او را از ائمه ٔ جرح و تعدیل دانسته است . از تألیفات اوست : 1 - تاریخ جرجان . 2 - معجم شیوخ جرجان . 3 - کتاب الاربعین فی فضایل العباس . (از ریحانة الادب و اعلام زرکلی ).