تاگور
لغت‌نامه دهخدا
تاگور. [ گوُ ] (اِخ ) سر رابیندرانات . شاعر و نویسنده ٔ هندی که در ششم ماه مه 1861 م . مطابق سال 1278 هَ . ق . در کلکته از یک خانواده ٔ شاهی متولد شد. وی جوانترین فرزند «ماهاراشی دیون درانات » و نوه ٔ شاهزاده «دوارکانات تاگور» و خود پیشوای «براهماساماژ» و تجددطلب نهضت هند در قرن نوزدهم و بیستم بود. تاگور پس از طی تحصیلات مقدماتی در هندوستان بسال 1877 م . برای تحصیل حقوق و قوانین به انگلستان رفت و در آنجا درباره ٔ شاعران انگلستان و زبان انگلیسی به تحصیل و مطالعه پرداخت . کتابهایی که خود بزبان بنگالی تصنیف کرده بود، به انگلیسی ترجمه کرد و در اوان جوانی بکار نویسندگی مشغول گردید و پس از مراجعت به هند در سال 1901 م . دربلپور، واقع در 93میلی کلکته مدرسه ٔ «شانتی نیکیتان » (خانه ٔ صلح ) را تأسیس کرد که یکی از بنگاههای تربیتی شد و در آن از روشهای معمولی پیروی نمی کردند.
تاگور بسال 1913 به دریافت جایزه ٔ نوبل در ادبیات نایل گشت و 8000 پوند از آن را برای نگهداری و تعمیر مدرسه ٔ خویش خرج کرد. در سال 1915 بدریافت عنوان «نایت هود» نایل آمد ولی در سال 1919 بصورت اعتراض علیه روشی که در جلوگیری از آشوبهای پنجاب بکار میرفت ، استعفا داد و در سالهای بعد هم خواهان استفاده از این عنوان نگشت . تاگور یک وطن خواه و ملت دوست هندی بود و پیش از همه در اصلاح امور اجتماعی روش صلحجویانه را برگزیده بود و بسیاستی که بزندگی قاطبه ٔ مردم هند ارتباط داشت ، علاقه مند بود. وی میخواست جنبش ملی پیش از آزادی سیاسی به یک رفرم اجتماعی توجه داشته باشد. تاگور با آثار فراوانش که از حس زیبایی دوستی جهان و عشق به کودکان و علاقه به بی آلایشی و خداشناسی اشباع شده بود، ترجمان افکار جدی مردم بنگال گشت . مخصوصاً بطلان امتیازات طبقاتی را در اجتماع هند اعلام کرد. وی موسیقی دان و نقاش و شاعر بود و بزبان بنگالی اشعار عارفانه و شورانگیزی سرود. بکشورهای اروپا و ایران و ژاپن و چین و روسیه و امریکا مسافرت کرد. در آوریل 1941 دانشکده ٔ اکسفورد درجه ٔ دکترای افتخاری را به وی اهداء کرد. در آن مراسم خطابه ای درباره ٔ «بحران در تمدن » ایراد کرد و در آن علل جنگ را با روش عقلی تجزیه و تحلیل کرد و پیشنهادهایی درباره ٔ صلح و توافق عمومی بجهانیان کرد. این خطابه که در نوع خود یکی از شاهکارهای نثری تاگور است ، بنام «مذهب بشر» چاپ و منتشر گردید. وی در هفتم اوت 1941 پس از یک عمل جراحی در کلکته درگذشت . مجموعه ٔ اشعار اوبنام «گیتانجلی » بوسیله ٔآندره ژید نویسنده ٔ مشهور فرانسه ترجمه شد . از جمله ٔ آثار این دانشمند بزرگ که بزبانهای انگلیسی و فرانسه ترجمه شده است عبارتند از:
نام کتاب ترجمه
به انگلیسی
در سال
باغبان 1914
چیدن میوه 1916
میهن و جهان 1919
فراری -
صد شعر از کبیر 1915
ماه جوان 1913
خاطرات من 1917
آمال ونامه ٔ پادشاه -
مذهب بشر 1931
موشی -
دوره ٔ بهار -
ماشین (درام )-
غرق کشتی (داستان )-
نامه هائی به یک
_(l50k)_
دوست 1928
چیترا 1914
پستخانه 1914
پرندگان آواره 1916
ملیت 1917
تربیت طوطی 1918
خرزهره ٔ قرمز1924
گره های بازشده 1925
دیگر از آثار این دانشمند بزرگ عبارت است از:
1 - چیترلیپی
2 - وحدت تخلیقی
3 - الوداع ای دوست من
4 - مرکز تمدن هندی
5 - گورا
6 -مناظر بنگال
7 - سنگهای گرسنه
8 - شاه و کلبه ٔ تاریک
9 - هدیه ٔ عاشق
10 - شخصیت
11 - یادداشتها
12 - نمایشنامه ٔ قربانی و دیگر نمایشنامه ها
13 - طریقت (نطق های تاگور در ژاپن )
14 - خدمت
15 - دو خواهر
16 - منظره ای از تاریخ هند
17 - سه نمایشنامه
توضیح آنکه کتاب گیتانجلی تاگور موجب اهداء جایزه نوبل به وی گردید. رجوع به دایرةالمعارف بریتانیکا سال 1957 ج 21 ص 753 و لاروس قرن بیستم و وفیات معاصرین بقلم محمّد قزوینی ، مجله ٔ یادگار سال سوم شماره ٔ چهارم و امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1548 و المنجد ذیل کلمه ٔ «طاغور» و مجموعه ٔ اشعار دهخدا به اهتمام محمّد معین ص 8 (با تصویر تاگور و مؤلف لغت نامه ) و سالنامه ٔ پارس سال 1312 هَ . ش . ص 70 (مقاله ٔ فروغی درباره ٔ تاگور) و شرح حال تاگور در مقدمه ٔ کتاب «چیترا» ترجمه ٔ فتح اﷲ مجتبائی چ کانون انتشارات نیل و کتاب «رابیندرانات تاگور» تألیف محیط طباطبائی چ کتابخانه ٔترقی شود.
تاگور بسال 1913 به دریافت جایزه ٔ نوبل در ادبیات نایل گشت و 8000 پوند از آن را برای نگهداری و تعمیر مدرسه ٔ خویش خرج کرد. در سال 1915 بدریافت عنوان «نایت هود» نایل آمد ولی در سال 1919 بصورت اعتراض علیه روشی که در جلوگیری از آشوبهای پنجاب بکار میرفت ، استعفا داد و در سالهای بعد هم خواهان استفاده از این عنوان نگشت . تاگور یک وطن خواه و ملت دوست هندی بود و پیش از همه در اصلاح امور اجتماعی روش صلحجویانه را برگزیده بود و بسیاستی که بزندگی قاطبه ٔ مردم هند ارتباط داشت ، علاقه مند بود. وی میخواست جنبش ملی پیش از آزادی سیاسی به یک رفرم اجتماعی توجه داشته باشد. تاگور با آثار فراوانش که از حس زیبایی دوستی جهان و عشق به کودکان و علاقه به بی آلایشی و خداشناسی اشباع شده بود، ترجمان افکار جدی مردم بنگال گشت . مخصوصاً بطلان امتیازات طبقاتی را در اجتماع هند اعلام کرد. وی موسیقی دان و نقاش و شاعر بود و بزبان بنگالی اشعار عارفانه و شورانگیزی سرود. بکشورهای اروپا و ایران و ژاپن و چین و روسیه و امریکا مسافرت کرد. در آوریل 1941 دانشکده ٔ اکسفورد درجه ٔ دکترای افتخاری را به وی اهداء کرد. در آن مراسم خطابه ای درباره ٔ «بحران در تمدن » ایراد کرد و در آن علل جنگ را با روش عقلی تجزیه و تحلیل کرد و پیشنهادهایی درباره ٔ صلح و توافق عمومی بجهانیان کرد. این خطابه که در نوع خود یکی از شاهکارهای نثری تاگور است ، بنام «مذهب بشر» چاپ و منتشر گردید. وی در هفتم اوت 1941 پس از یک عمل جراحی در کلکته درگذشت . مجموعه ٔ اشعار اوبنام «گیتانجلی » بوسیله ٔآندره ژید نویسنده ٔ مشهور فرانسه ترجمه شد . از جمله ٔ آثار این دانشمند بزرگ که بزبانهای انگلیسی و فرانسه ترجمه شده است عبارتند از:
نام کتاب ترجمه
به انگلیسی
در سال
باغبان 1914
چیدن میوه 1916
میهن و جهان 1919
فراری -
صد شعر از کبیر 1915
ماه جوان 1913
خاطرات من 1917
آمال ونامه ٔ پادشاه -
مذهب بشر 1931
موشی -
دوره ٔ بهار -
ماشین (درام )-
غرق کشتی (داستان )-
نامه هائی به یک
_(l50k)_
دوست 1928
چیترا 1914
پستخانه 1914
پرندگان آواره 1916
ملیت 1917
تربیت طوطی 1918
خرزهره ٔ قرمز1924
گره های بازشده 1925
دیگر از آثار این دانشمند بزرگ عبارت است از:
1 - چیترلیپی
2 - وحدت تخلیقی
3 - الوداع ای دوست من
4 - مرکز تمدن هندی
5 - گورا
6 -مناظر بنگال
7 - سنگهای گرسنه
8 - شاه و کلبه ٔ تاریک
9 - هدیه ٔ عاشق
10 - شخصیت
11 - یادداشتها
12 - نمایشنامه ٔ قربانی و دیگر نمایشنامه ها
13 - طریقت (نطق های تاگور در ژاپن )
14 - خدمت
15 - دو خواهر
16 - منظره ای از تاریخ هند
17 - سه نمایشنامه
توضیح آنکه کتاب گیتانجلی تاگور موجب اهداء جایزه نوبل به وی گردید. رجوع به دایرةالمعارف بریتانیکا سال 1957 ج 21 ص 753 و لاروس قرن بیستم و وفیات معاصرین بقلم محمّد قزوینی ، مجله ٔ یادگار سال سوم شماره ٔ چهارم و امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1548 و المنجد ذیل کلمه ٔ «طاغور» و مجموعه ٔ اشعار دهخدا به اهتمام محمّد معین ص 8 (با تصویر تاگور و مؤلف لغت نامه ) و سالنامه ٔ پارس سال 1312 هَ . ش . ص 70 (مقاله ٔ فروغی درباره ٔ تاگور) و شرح حال تاگور در مقدمه ٔ کتاب «چیترا» ترجمه ٔ فتح اﷲ مجتبائی چ کانون انتشارات نیل و کتاب «رابیندرانات تاگور» تألیف محیط طباطبائی چ کتابخانه ٔترقی شود.