تأکیدالذم بمایشبه المدح

تأکیدالذم بمایشبه المدح . [ ت َءْ دُذْ ذَم ْ م ِ ب ِ ی ُ ب ِ هَُل ْ م َ ] (ع اِ مرکب ) صاحب آنندراج بنقل از مطلعالسعدین وارسته آرد: مقابل است به تأکیدالمدح بمایشبه الذم . مثال :
طاعت ما هم بسوی آسمانها میرود
روز محشر چون بعصیان هم ترازو میشود.

ابوطالب کلیم .

از رفتن طاعت به آسمان مدح طاعت مظنون میشد. چون الفاظ مابعد بر زبان آورد مبالغه در ذم طاعت ثابت گشت .
تمام حوصله و بردبار چون بزمیش (کذا)
حریص صحبت و عیاش طبع چون ناهید.

اسیری .

تمام حوصله و بردبار موهم مدح است چون مشبه ٌبه بیان کرد ذم مکشوف شد.
ازروزگار رتبه ٔ عالی طلب کنند
یارب که سربلند نمایی به دارشان .

حکیم شفایی .

مرحوم تقوی در هنجار گفتار آرد: حال این صنعت از عکس او معلوم میشود چنانکه در این بیت :
ندارد خلق از او درهم و دینار
ولی دارند از او آزار بسیار.
نیک بسیارگوی لیک جفا
سخت بسیارخوار لیک قفا.

سنایی .

خواجه بفزود ولیکن به ورم
گشت مشغول ولیکن به شکم
میزبان بود ولیکن به رباط
نانم آورد ولیکن به درم
سر برآورد ولیکن به فضول
دل تهی کرد ولیکن ز کرم
بس حریص است ولیکن به حرام
بس جواد است ولیکن به حرم
سالها باد ولیکن به سقر
عمرها باد ولیکن به سقم
دولتش باد ولیکن شده گم
نعمتش باد ولیکن شده کم .

عمید دیلمی (از هنجار گفتار ص 275).

رجوع به تأکیدالمدح بمایشبه الذم و کشاف اصطلاحات الفنون چ احمد جودت ج 1 ص 72 شود.