مسواک

مسواک . [ م ِس ْ ] (ع اِ) چوب دندان مال . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). چوبی است از درخت اراک که بدان دندان را مالش دهند. (از اقرب الموارد). سواک . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (دهار). خَمط. چوب درخت مسواک .چوب اراکة. درخت مسواک . اِسحَل . بشامة. دندان خاره . چوج . دندان مال . شذا. اراک . (یادداشت مرحوم دهخدا). ج ، مَساویک . || ابزاری که بوسیله ٔ آن دندانها را پاک کنند، خواه از چوب باشد یا از موی و جز آن . (ناظم الاطباء). برس دندان . دندان شوی . دندان پاک کن . دندان سای . دندان زدا. دندانشویه . غرواشه :
یکی بدید به کوی اوفتاده مسواکش
ربود تا بردش باز جای وباز کده
یکی بگفت نه مسواک خواجه گنده شده ست
که این سگاله ٔ گوه سگ است خشک شده .

عماره ٔ مروزی .

نه مسواک در روزه گفتی خطاست
بنی آدم مرده خوردن رواست .

سعدی (بوستان ).

چو بادبیزن و مسواک داشت حکم علم
بشد سجاده ٔ زردک به مرشدی اشهر.

نظام قاری (دیوان البسه ص 16).

پاک کن از غیبت مردم دهان خویش را
ای که از مسواک هر دم میکنی دندان سفید.

صائب .

به آزادی دهان پاک قاسم کی سخن گوید
ز چوب سرو بتراشی اگر مسواک قاسم را.

ملا قاسم مشهدی (از آنندراج ).

- مسواک بر سر دستار زدن ؛ نشانه ٔ رعایت مستحبات کردن و تظاهر به زهد و تقوی :
زاهد شده در پرده ٔ پندار و دگر هیچ
مسواک زده بر سر دستار و دگر هیچ .

باقر کاشی (از آنندراج ).

- مسواک به دندان مالیدن ؛ مالیدن چوب مسواک (چوب اراک ) به دندان ها. مسواک کردن . رجوع به مسواک کردن شود.
- مسواک زدن ؛ دندانها را با مسواک تمیز کردن .مالیدن مسواک به دندان . مسواک کردن .
- مسواک کردن ؛ پاک کردن دندانها را با مسواک . (ناظم الاطباء). مسواک زدن . تَسَوﱡک . استیاک . (دهار).