خودکامه
لغت‌نامه دهخدا
خودکامه . [ خوَدْ / خُدْ م َ / م ِ ] (ص مرکب ) خودسر. خودمراد. لجوج . مستبد. آنکه هرچه کند بمیل خود کند. کنایه از جبار و طاغی و ظالم :
بهر جا که بد شاه خودکامه ای
بفرمود چون خنجری نامه ای .
بهر پادشاهی و خودکامه ای
نبشتند بر پهلوی نامه ای .
نبینم ز خودکامه گودرزیان
مگر آنکه دارد سپه را زیان .
از آن پس چو برخواند آن نامه را
سخنهای خاقان خودکامه را.
نوشتم بهر کشوری نامه ای
بهر نامداری و خودکامه ای .
مر زنان را برهنگی جامه ست
خاصه آنرا که شوخ و خودکامه ست .
در این چارسو هیچ هنگامه نیست
که کیسه برِ مرد خودکامه نیست .
ای تو کام جان هر خودکامه ای
هر دم از غیبت پیام و نامه ای .
ور بود این جبر جبر عامه نیست
جبر آن اماره ٔ خودکامه نیست .
ماجرای دل خودکامه چه پرسی از من
سالها شد که ز من رفت و در آن کوی بماند.
با تو افعی گر درون جامه است
بهتر از نفسی که او خودکامه است .
|| بمراد خود رسیده . سعید. خوشبخت . بکام خود برآمده :
چنین گفت خودکامه بیژن بدوی
که من ای فرستاده ٔ خوبگوی .
بفرمود تا پاسخ نامه را
نوشتند مر شاه خودکامه را.
بر او خواندند پاسخ نامه را
پیام جهاندار خودکامه را.
چو کاوس خودکامه اندر جهان
ندیدم کسی از کهان و مهان .
|| علف خودروی . (برهان قاطع).
بهر جا که بد شاه خودکامه ای
بفرمود چون خنجری نامه ای .
بهر پادشاهی و خودکامه ای
نبشتند بر پهلوی نامه ای .
نبینم ز خودکامه گودرزیان
مگر آنکه دارد سپه را زیان .
از آن پس چو برخواند آن نامه را
سخنهای خاقان خودکامه را.
نوشتم بهر کشوری نامه ای
بهر نامداری و خودکامه ای .
مر زنان را برهنگی جامه ست
خاصه آنرا که شوخ و خودکامه ست .
در این چارسو هیچ هنگامه نیست
که کیسه برِ مرد خودکامه نیست .
ای تو کام جان هر خودکامه ای
هر دم از غیبت پیام و نامه ای .
ور بود این جبر جبر عامه نیست
جبر آن اماره ٔ خودکامه نیست .
ماجرای دل خودکامه چه پرسی از من
سالها شد که ز من رفت و در آن کوی بماند.
با تو افعی گر درون جامه است
بهتر از نفسی که او خودکامه است .
|| بمراد خود رسیده . سعید. خوشبخت . بکام خود برآمده :
چنین گفت خودکامه بیژن بدوی
که من ای فرستاده ٔ خوبگوی .
بفرمود تا پاسخ نامه را
نوشتند مر شاه خودکامه را.
بر او خواندند پاسخ نامه را
پیام جهاندار خودکامه را.
چو کاوس خودکامه اندر جهان
ندیدم کسی از کهان و مهان .
|| علف خودروی . (برهان قاطع).