بوم‌ویژگیendemismواژه‌های مصوب فرهنگستانوضعیتی که در آن یک گونه یا گروه آرایه‌شناختی، در نتیجة عوامل غیرزیستی و شرایط اقلیمی، به یک منطقة جغرافیایی خاص محدود شده است متـ . انحصاری‌شدگی
پدربوم‌ویژه،پدرانحصاریpatroendemicواژه‌های مصوب فرهنگستانویژگی عنصری باستانی از یک دولاد محدود و نسبتاً قدیمی که نیای گونه‌های چندلاد با پراکنش وسیع است
تام‌بوم‌ویژه،تام‌انحصاریholoendemicواژه‌های مصوب فرهنگستانویژگی گونه‌ای که در کل جمعیت خودرو یک ناحیة معین انحصاری / بوم‌ویژه است
جدابوم‌ویژه،جداانحصاریapoendemicواژه‌های مصوب فرهنگستانویژگی آرایة جدیدی که از نظر جغرافیایی محدود است و از یک دولاد با پراکندگی وسیع مشتق شده است
دیرین‌بوم‌ویژه،دیرین انحصاریpaleoendemicواژه‌های مصوب فرهنگستانویژگی گونه یا سردة گیاهی یا جانوری که بوم‌ویژة ناحیه یا محیط معینی بوده، اما در حال حاضر از وسعت محدودة پراکنش آن کاسته شده است