زئبقلغتنامه دهخدازئبق . [ زِءْ ب َ / ب ِ ] (ع ص ) مرد طیش کننده . طائش و این از نظر تشبیه است . (تاج العروس ).
زئبقلغتنامه دهخدازئبق . [ زِءْ ب َ / ب ِ ] (معرب ، اِ) معرب زیوه ٔ (ژیوه ) فارسی است و عامه آنرا زیبق گویند. (اقرب الموارد). زئبق در تداول عامه زیبق است . (از دزی ج 1ص 576). زئبق معرب بهمزه ا
زبغلغتنامه دهخدازبغ. [ زَ ب َ ] (ع مص ) حمله و یورش . || اخذ بزبغه ؛ گرفت اول آنرا . (از ناظم الاطباء). || اخذ بزبغه ؛ همه و جمله ٔ آنرا گرفت . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). گرفت آنرا همه . (محیط المحیط).
زبقلغتنامه دهخدازبق . [ زَ ] (ع مص )موی ریش کندن . (اقرب الموارد). زبق لحیه ؛ ریش آن رابرکندن . لحیة زبیقه ؛ ریش برکنده شده . لحیة مزبوقه مثله . (از منتهی الارب ). زبق نتف لحیه است و فعل آن ازباب ضرب و نصر آمده ، اما ابوعبید تنها از باب ضرب آورده ... ابن بری بنقل از ابن حمدویه گوید: صواب زنق
زیبقلغتنامه دهخدازیبق . [ ب َ / زَ ب َ ] (معرب ، اِ) معرب جیوه که بمعنی سیماب است . (غیاث ). معرب زیوه که جیوه به جیم تازی مبدل و سیماب مرادف آن است . (آنندراج ). زئبق . معرب ژیوه (جیوه ). (فرهنگ فارسی معین ). مأخوذ از زئبق عربی ، سیماب و جیوه . (از ناظم الا
زيبقدیکشنری عربی به فارسیسيماب , جيوه , تير , پيک , پيغام بر , دزدماهر , عطارد , يکي از خدايان يونان قديم
زئبقةلغتنامه دهخدازئبقة. [ زِءْ ب َ ق َ ] (اِخ ) جد اعلای ابوبکر احمدبن محمد تمار. محدث است . (تاج العروس ) (منتهی الارب ).
زئبقةلغتنامه دهخدازئبقة. [ زِءْ ب َ ق َ ] (اِخ ) جد ابوالقاسم هبةاﷲبن علی . محدث است . (منتهی الارب ) (تاج العروس ).
زئبقیلغتنامه دهخدازئبقی . [ زِ ءْ ب َ / ب ِ ] (اِخ ) اسماعیل بن عبدالملک . محدث است . (منتهی الارب ).
زواووقلغتنامه دهخدازواووق . [ زَ ] (معرب ، اِ) بمعنی زاووق باشد که جیوه است ، به زبان ارباب عمل که کیمیاگرانند. و عربان زیبق خوانند. (برهان ) (آنندراج ). سیماب و جیوه . (ناظم الاطباء). و زیبق (زئبق ) معرب جیوه (ژیوه ) است . رجوع به همین کلمات شود.
تزویقلغتنامه دهخداتزویق . [ ت َزْ ] (ع مص ) آراستن . (دهار). آراستن و درست کردن سخن و کتاب را. (منتهی الارب ) (آنندراج ). آراستن و نیکو گردانیدن . (ناظم الاطباء). آراستن کلام و کتاب . (از متن اللغة). آراستن و نیکو کردن سخن . (از المنجد). تقویم کتاب . (از متن اللغة). نیکو گردانیدن چیزی را. (از
زیبقلغتنامه دهخدازیبق . [ ب َ / زَ ب َ ] (معرب ، اِ) معرب جیوه که بمعنی سیماب است . (غیاث ). معرب زیوه که جیوه به جیم تازی مبدل و سیماب مرادف آن است . (آنندراج ). زئبق . معرب ژیوه (جیوه ). (فرهنگ فارسی معین ). مأخوذ از زئبق عربی ، سیماب و جیوه . (از ناظم الا
حب افرنجیلغتنامه دهخداحب افرنجی . [ ح َب ْب ِ اِ رَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) سیفیلیس . مبارک . شجر. ضأر. کوفت . داود ضریر انطاکی در تذکرة در ذیل کلمه ٔ نار فارسی گوید: و یضارب الحب الافرنجی لأن الاطبّاء لم تذکره بمفرده بل الحقوه به (ای الحقوا حب الافرنجی بنار فارسی ) و هو جهل . و کان حقه ان تذک
ذهبلغتنامه دهخداذهب . [ ذَ هََ ] (ع اِ) زر. طلا عقیان . ذَهبة. تبر. عسجد. سام . عین . نضر. ج ، اَذهاب ، ذُهوب . ذُهبان ، ذِهبان . یکی از اجساد کیمیاگران و ارباب صناعت کیمیا از آن بشمس کنایت کنند. (مفاتیح العلوم خوارزمی ) : من برون آیم به برهانها ز مذهبهای بدپا
زئبق المقتوللغتنامه دهخدازئبق المقتول . [ زِءْ ب َ قُل ْ م َ ] (ع اِ مرکب ) (الَ ...) جیوه ٔ کشته . تراب الزئبق ، و هو ان یسحق الزئبق مع بعض الادویة الترابیة بالخل حتی تغیب عیونه ، موت الزئبق هو ان یحسق حتی تغیب عیونه . (از دزی ج 1 ص 576</s
زئبقةلغتنامه دهخدازئبقة. [ زِءْ ب َ ق َ ] (اِخ ) جد اعلای ابوبکر احمدبن محمد تمار. محدث است . (تاج العروس ) (منتهی الارب ).
زئبق الحلولغتنامه دهخدازئبق الحلو. [ زِءْ ب َ قُل ْ ح ُل ْوْ ] (ع اِ مرکب ) (الَ ...) جیوه ٔ شیرین مرکوردو . کلمل . دوای کرم . (از دزی ج 1 ص 576).
زئبقةلغتنامه دهخدازئبقة. [ زِءْ ب َ ق َ ] (اِخ ) جد ابوالقاسم هبةاﷲبن علی . محدث است . (منتهی الارب ) (تاج العروس ).