اخربلغتنامه دهخدااخرب . [ اَ رَ ] (ع ص ) شکافته گوش . کفته گوش . سوراخ کرده گوش . || که بدنبال چشم نگرد. || ویران . (غیاث اللغات ). || (اصطلاح عروض ) وزن بحری که در آن خرب واقع شود و خرب بالفتح به اصطلاح عروض ، انداختن میم و نون مفاعیلن است تا فاعیل بماند مفعول بضم لام که لفظ مستعمل است بجای
اخربلغتنامه دهخدااخرب . [ اَ رَ ] (ع ن تف ) نعت تفضیلی از خراب .- امثال :اخرب من جوف حمار ؛ اخلی من جوف حمار. (مجمعالامثال میدانی در اخلی ...).
اخربلغتنامه دهخدااخرب . [ اَ رَ/ رُ ] (اِخ ) موضعی در زمین بنی عامربن صعصعة و وقعه ٔ بنی نَهد و بنی عامر آنجا بوده است . امروءالقیس راست :خرجنا نُریغُ الوَحش َ بین ثُعالةو بین رُحَیات الی فج ّ أخْرُب ِاذا ما رَکبنا قال وِلدَان ُ اهلناتعالوا ا
اخربفرهنگ فارسی معین( اَ رَ) [ ع . ] (ص .) در علم عروض آن است که میم اول و نون آخر «مفاعیلن » را بیندازند تا «فاعیل » بماند، آن را به «مفعول » تبدیل کنند و اسم این زحاف «خرب » است و اسم جزیی که عمل «خرب » در آن واقع شود «اخرب ».
اخرابلغتنامه دهخدااخراب . [ اَ ] (اِخ ) موضعی است به نجد. (منتهی الارب ). و ثغور و حدود را اخراب گویند واخراب غرور موضعی است در شعر جمیل . (مراصدالاطلاع ).
اخرابلغتنامه دهخدااخراب . [ اِ ] (ع مص ) ناآباد گردانیدن چیزی را. ویران کردن . (تاج المصادر بیهقی ). ویران کردن خانه را.
رباعیلغتنامه دهخدارباعی . [ رُ ] (از ع ، اِ) شعری است چهارمصرعی . (منتخب اللغات ). در اصطلاح عروض آن چهار مصرع بودکه مصرع چهارم با اول و دوم هم قافیه باشد ولی مصرع سوم را قافیه لازم نباشد. (از ناظم الاطباء). در اصطلاح شعرای عجم چهار مصراع که مصراع چهارم با اول و ثانی هم قافیه باشد اما در مصراع
اخلیلغتنامه دهخدااخلی . [اَ لا ] (ع ن تف ) نعت تفضیلی از خلو و خلاء. خالی تر.- امثال :اخلی من جوف حِمار ؛ قالوا هو رجل من عاد و جوفه واد کان یحله ذوماء و شجر فخرج بنوه یتصیدون فاصابتهم صاعقة و اهلکتهم فکفر و قال لااعبد رباً فعل ذا ببنی
خربهلغتنامه دهخداخربه . [ خ ُ ب َ ] (ع اِ) فساد در دین . (منتهی الارب ). || هر ثقبه ٔ مدوری . || وسعت شکافتگی گوش . ج ، خُرب ، خُروب ، اَخراب . || سوراخ سوزن . ج ، خُرب ، خروب ، اَخرب . || سوراخ کون . ج ، خُرب ، خُروب ، اَخراب . || دسته ٔ توشه دان یا توشه ٔ آن . ج ، خُرب ، خُروب ، اَخراب . ||
قریبلغتنامه دهخداقریب . [ ق َ ] (ع ص ) نزدیک . (اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (آنندراج ). واحد و جمع در آن یکسان ، و قوله تعالی « : ان رحمة اﷲ قریب » (قرآن 56/7)، و قریبة نگفت زیرا از رحمت نیکویی را قصد کرد، و نیز چون آنچه مؤنث حقیقی ش