گونه‌زایی تدریجیgradual speciationواژه‌های مصوب فرهنگستاننوعی گونه‌زایی همراه با واگرایی کُند جمعیت‌ها به‌دلیل انباشت تغییرات در دورة زمانی طولانی
گونه‌زایی پراجاparapatric speciationواژه‌های مصوب فرهنگستاننوعی گونه‌زایی نادر که در طی آن هیچ مانع بیرونی در برابر جریان ژن وجود ندارد و با وجود پیوستگی جمعیت، آمیزش در آن به‌صورت تصادفی انجام نمی‌شود و احتمال آمیزش با
گونه‌زایی پیراجاperipatric speciationواژه‌های مصوب فرهنگستاننوعی گونه‌زایی که در طی آن گونه‌های جدید در زیرجمعیتی (sub-population) مستقر در یک زیستگاه جدید یا در همان ناحیة جغرافیایی گونة نیایی خود تکامل می‌یابند و دچار
گونه‌زایی جانشینvicariant speciationواژه‌های مصوب فرهنگستاننوعی گونه‌زایی حاصل از فرایند جانشینی که در آن گونه‌های جدید از تقسیم جمعیت اصلی به دو یا چند جمعیت، معمولاً هم‌اندازه تشکیل می‌شوند
گونه‌زایی دگرجاallopatric speciationواژه‌های مصوب فرهنگستاننوعی گونه‌زایی که در طی آن یک مانع بیرونی موجب جدایی جمعیت‌های زیستی از لحاظ جغرافیایی و درنتیجه، جدایی تولید‌مثل ژنی (ذاتی) شده است، به طوری که اگر این مانع ا
گونه‌زایی دورگهhybrid speciationواژه‌های مصوب فرهنگستاننوعی گونه‌زایی که در آن از طریق دورگه‌سازی بین اعضای دو گونة متفاوت، اما بسیار نزدیک به هم، گونه‌های جدید به وجود می‌آیند