عنان گرفتن
لغت‌نامه دهخدا
عنان گرفتن . [ ع ِ گ ِ رِ ت َ ] (مص مرکب ) آهسته رفتن و کاررا به تأمل کردن . عنان بازکشیدن . (از آنندراج ). || دست در عنان زدن کسی به قصد متوقف ساختن اسب و سوار. از حرکت بازداشتن اسب و سوار با گرفتن دهانه ٔ عنان . متوقف ساختن اسب و سوار را :
پیاده همان کت بگیرد عنان
ز خود دور دارش به تیر و سنان .
بسی نماند که روی از حبیب برپیچم
وفای عهد عنانم گرفت دیگر بار.
گفتم عنان مرکب تازی بگیرمش
لیکن وصول نیست به گرد سمند او.
نمی تازد این نفس سرکش چنان
که عقلش تواند گرفتن عنان .
|| دست در عنان کسی زدن بقصد دادخواهی به او :
من بگیرم عنان شه روزی
گویم از دست خوبرویان داد.
|| جلوگیر آمدن : عنان عطا مگیر. (کلیله و دمنه ).
عنان گریه چون شاید گرفتن
که از دست شکیبائی زبونست .
|| عنان به دست گرفتن . هدایت کردن :
بس که میجویم سواری بر سر میدان درد
تا عنان گیرم به میدان درکشم هر صبحدم .
|| در اختیار گرفتن . مستولی شدن . به دست آوردن زمام اختیار :
خاقانیا زمانه زمام امل گرفت
گر خود عنان عمر بگیرد امان مخواه .
غیرت ازین پرده میانش گرفت
حیرت از آن گوشه عنانش گرفت .
پیاده همان کت بگیرد عنان
ز خود دور دارش به تیر و سنان .
اسدی .
بسی نماند که روی از حبیب برپیچم
وفای عهد عنانم گرفت دیگر بار.
سعدی .
گفتم عنان مرکب تازی بگیرمش
لیکن وصول نیست به گرد سمند او.
سعدی .
نمی تازد این نفس سرکش چنان
که عقلش تواند گرفتن عنان .
سعدی .
|| دست در عنان کسی زدن بقصد دادخواهی به او :
من بگیرم عنان شه روزی
گویم از دست خوبرویان داد.
سعدی .
|| جلوگیر آمدن : عنان عطا مگیر. (کلیله و دمنه ).
عنان گریه چون شاید گرفتن
که از دست شکیبائی زبونست .
سعدی .
|| عنان به دست گرفتن . هدایت کردن :
بس که میجویم سواری بر سر میدان درد
تا عنان گیرم به میدان درکشم هر صبحدم .
خاقانی .
|| در اختیار گرفتن . مستولی شدن . به دست آوردن زمام اختیار :
خاقانیا زمانه زمام امل گرفت
گر خود عنان عمر بگیرد امان مخواه .
خاقانی .
غیرت ازین پرده میانش گرفت
حیرت از آن گوشه عنانش گرفت .
نظامی .
