سارداناپال

سارداناپال .(اِخ ) پادشاه افسانه ای که بروایت مورخان یونانی از 836 تا 817 ق .م . در آشور سلطنت کرده و آخرین اخلاف سمیرامیس است . در ایران باستان آمده : مطابق آنچه دیودور سیسیلی مورخ یونانی از کتاب گمشده ٔ کتزیاس نقل کرده ، آرباکس رئیس پاسداران مادی بر سارداناپال شورید و در جنگهای متوالی او را شکست داد و سرانجام سارداناپال خود و افراد خاندانش را به آتش سوخت . ولی بدلائلی این روایت عاری از صحت است . (ایران باستان ج 1 ص 208 تا 215). آریان گوید: شهرآن خیالن را سارداناپال پادشاه آسور ساخته ، و دیوار و پی ها می نماید که این شهر استوار و بزرگ بوده است . در اینجا مقبره ٔ سارداناپال هنوز نمایان است و مجسمه ٔ مردی روی بنا دیده میشود که دو دست خود را بهم میزند. در اینجا کتیبه ای است بزبان آسوری که گویند شعر است و مفاد آن چنین است : سارداناپال پسر آناسین دراکس شهر آن خبالن و تارس را در یک روز بنا نهاد. ای رهگذرها بخورید، بیاشامید، و عیش کنید. باقی همه خودنمائی است و بس ناپایدار. (ایران باستان ج 2 ص 1291).
زندگانی سارداناپال مظهر و نمونه ٔ یک شاهزاده ٔ عیاش و هوسران است و زندگانی افسانه ای او مورد توجه اروپائیان ، و موضوع آثار معروفی گردیده از آن جمله درامی از بایرون شاعر انگلیسی (1821) و اروپائی از ژونسیر آهنگ پرداز فرانسوی (1867) را باید نام برد.