رشتن
لغتنامه دهخدا
رشتن .[ رِ ت َ ] (مص ) ریسیدن و تافتن پشم و ابریشم و کتان و جز آن که بعربی غَزْل گویند. (از شعوری ج 2 ورق 19). ریسیدن و تافتن و تابیدن . (ناظم الاطباء). ریسیدن .(آنندراج ). ریسیدن پشم و پنبه و غیره باشد. (لغت فرس اسدی ، نسخه ٔ خطی کتابخانه ٔ نخجوانی ). تافتن . تابیدن . نخ کردن . ریشتن . ریسیدن . حاصل مصدر غیرمستعمل آن ریش است . (یادداشت مؤلف ). غَزْل . (منتهی الارب ) (تاج المصادر بیهقی ). اغتزال . (منتهی الارب ) :
این را زبان نهاد و خرد رشت و عقل بافت
نقاش بود دست و خمیر اندر آن بنان .
گرش بار خار است خود کشته ای
وگر پرنیان است خود رشته ای .
پس از پشت میش و بره پشم و موی
برید و به رشتن نهادند روی .
بیاموختشان رشتن و تافتن
به تار اندرون پود را بافتن .
من امروز ازین اختر کرم سیب
به رشتن نمایم شما را نهیب .
دوچندان که رشتی به روزی برشت
شمارش همی بر زمین برنوشت .
جهان را بدانش توان یافتن
بدانش توان رشتن و بافتن .
ز کژّی نشد راست کار کسی
به ناموس رشتن نشاید بسی .
این بافت کار دنیی جولاهه
رشتن ز هیچ و هیچ بُوَد کارش .
وَاکنون که ریسمان گشت آن سنبلت همانا
آن رشت ریسمان رابر دوک مرگ رشتی .
دم عیسی کند آن رشته را نیست
وگر آن رشته را مریم برشته .
سخن را رشته بس باریک رشتم
وگرچه در شب تاریک رشتم .
خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم
دیبانتوان بافت از این پشم که رشتیم .
این را زبان نهاد و خرد رشت و عقل بافت
نقاش بود دست و خمیر اندر آن بنان .
ابوشکور بلخی .
گرش بار خار است خود کشته ای
وگر پرنیان است خود رشته ای .
فردوسی .
پس از پشت میش و بره پشم و موی
برید و به رشتن نهادند روی .
فردوسی .
بیاموختشان رشتن و تافتن
به تار اندرون پود را بافتن .
فردوسی .
من امروز ازین اختر کرم سیب
به رشتن نمایم شما را نهیب .
فردوسی .
دوچندان که رشتی به روزی برشت
شمارش همی بر زمین برنوشت .
فردوسی .
جهان را بدانش توان یافتن
بدانش توان رشتن و بافتن .
فرخی .
ز کژّی نشد راست کار کسی
به ناموس رشتن نشاید بسی .
اسدی .
این بافت کار دنیی جولاهه
رشتن ز هیچ و هیچ بُوَد کارش .
ناصرخسرو.
وَاکنون که ریسمان گشت آن سنبلت همانا
آن رشت ریسمان رابر دوک مرگ رشتی .
ناصرخسرو.
دم عیسی کند آن رشته را نیست
وگر آن رشته را مریم برشته .
سوزنی .
سخن را رشته بس باریک رشتم
وگرچه در شب تاریک رشتم .
نظامی .
خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم
دیبانتوان بافت از این پشم که رشتیم .
سعدی .