دارابی

دارابی . (اِخ ) سید جعفربن ابی اسحاق موسوی علوی دارابی ، ساکن بروجرد و معروف بکشفی از اجله ٔ علمای امامیه ٔقرن سیزدهم هجری است که اصلاً از دارابگرد پارس بوده ... و عالمی است ادیب ، نحوی ، عارف و در حدیث و تفسیربی نظیر. از تألیفات اوست : 1- اجابةالمضطرین فی اصول الدین و بعض فروعه ... که حاوی بیانات ایقانیه و تحقیقات عرفانیه بوده و در هند و ایران چاپ شده است . 2- ارجوزة فی الکلام . 3- ارجوزة فی المنطق . 4- ارجوزة فی النحو... 5- برق و شرق که شرق و غرب نیز گویند در شرح بعضی از احادیث دینیه که بپارسی فصیح و مسجع و مقفی موافق مشرب اهل ذوق و عرفان شرح کرده . چنانچه اصل حدیث را بعنوان کتاب الحصن الحصین شرح کرده است . 6-البلدالامین که منظومه ای است در اصول عقاید و از هزار بیت متجاوز بوده و آن را میرزا ابوالحسن اصطهباناتی ، نوه ٔ دارابی ، به عنوان کتاب الحصن الحصین شرح کرده است . 7- تحفةالملوک فی السیر السلوک که کتابی است در عقل و جهل و تعدیل قوای آنها و آن رابه پارسی بنام فتح علیشاه قاجار تألیف کرده و در آخرش قصیده ای ! در مدح سلطان گفته و از ابیات آن دو بیت نقل میشود:
مه مه ! ای طوطی سخن بسیار شد
زین سخن هر صفحه ای طومار شد
داستان عقل بی پایان بود
آنچه ناید در بیان ، عقل آن بود.
کتب دیگری نیز داشته است . درگذشت او را در سال 1267 هَ . ق . ثبت کرده اند. رجوع به کشفی و ریحانة الادب ج 3 شود.