خسروی قاجار

خسروی قاجار. [ خ ُ رَ ی ِ] (اِخ ) محمدقلی میرزا ملک آراء فرزند فتحعلی شاه از شاعران دوره ٔ قاجار است . والده ٔ او (صبیه محمدخان قاجار و همشیره ٔ اعتضادالدوله سلیمان خان مغفور) ابتداءدر عقد نکاح مهدیقلی خان بن حسنخان سعید شهید بود و بعد از فوت آن خان در استرآباد در سلک حرم فتحعلی شاه قاجار درآمد و از او محمدقلی میرزا زاده شد. بدوران فتحعلی شاه این شاهزاده حاکم مازندران و استرآباد بود و چون فتحعلی شاه درگذشت و سلطنت به محمد شاه قاجار رسید شاهزاده مزبور به تهران آمد و بر اثر کهولت و پیری از خدمت معاف شد و بهمدان رفت و در آنجا بطاعت عمر گذراند تا بدرود حیات گفت . این ابیات ازوست :
شد آن محمل نشین از چشم و ز آه حسرت آمیزم
زمام ناقه اش چون دل بدست ساربان لرزد
دل من مضطرب شد در خم زلف چو چوگانش
چو آن طفل مشعبد کز فراز ریسمان لرزد
چنان لرزد ز باد مشکبو زلف سیاه او
که از بیم شهنشه رای در هندوستان لرزد
جهان مکرمت فتحعلی شد آنکه از جودش
دل خورشید در گنجینه ٔ دریا و کان لرزد.

(مجمعالفصحاء ج 1 ص 25).