جاربردی

جاربردی . [ ب َ ] (ع ص نسبی ) منسوب به جاربرد. صاحب غیاث گوید: جاربردی بفتح بای موحده ؛ نام شرح شافیه و این منسوب است به جاربرد که شهری است و لفظ جاربرد معرب چارپرد است که به جیم فارسی و بای فارسی است و کسانی که جاربردی بکسر با خوانند خطا است . (از غیاث اللغات ). و مرحوم قزوینی در حاشیه ٔ شدالازار ذیل ترجمه ٔ فخرالدین جاربردی چنین آرد: ما نتوانستیم معلوم کنیم که «جاربردی » نسبت به کجا و چیست ؟ در تلخیص معجم الالقاب ابن الفوطی این کلمه «جاربرتی » به تاء مثناة فوقانیه قبل از یاء نسبت بجای دال مرقوم است و از این املا و این هیئت کلمه شاید بتوان احتمال داد که جاربرت یا جاربرد نام یکی از قرا یا قصبات ارمنستان وآسیای صغیر بوده (یا هنوز هم هست ) و کلمه ، کلمه ای ارمنی باشد، نظیر خرتبرت و بابرت ، در کشف الظنون چ استانبول سنه ٔ 1311 هَ .ق . ج 2 ص 44 در عنوان «الشافیة فی التصریف » این کلمه مکرراً و مطرداً چارپردی با جیم فارسی و باء فارسی چاپ شده است و شاید این املاء نزدیکتر به اصل تلفظ این کلمه بوده است . (حاشیه ٔ شدالازار چ قزوینی ص 363). باز مرحوم قزوینی در حواشی ملحق به آخر شدالازار چنین آرد: در خصوص نسبت «جاربردی » مادر همان حاشیه (حاشیه ٔ ص 363 شدالازار) نوشته ایم که با فحص شدید نتوانستیم معلوم کنیم که جاربردی نسبت به کجا و به چیست ، ولی بعدها یکی از دوستان جلب نظر مارا به این فقره نمود که ظاهراً نام قلعه ٔ جاربرد یکی دو مرتبه در کتاب معروف «سیرة السلطان جلال الدین منکبرنی » تألیف محمدبن احمد نسوی منشی پادشاه مزبور برده شده است و از آنجا صریحاً معلوم میشود که قلعه ٔ جاربرد از مضافات اران بوده است یعنی ناحیه ٔ وسیع واقع در شمال رود ارس و شمال آذربایجان و محصور بین رود ارس از جنوب و رود کر از شمال که از دوره ٔ مغول ببعد قسمت شرقی آن ناحیه موسوم به قراباغ گردید و از شهرهای مشهور آن ولایت گنجه و بردع و شمکور و نخجوان بوده است . مؤلف مزبور در ص 230 از کتاب مذکور گوید: «ذکر حبس السلطان شرف الملک بقلعة جاری برد و قتله بعد شهر او اکثر». «کان السلطان لما قارب جاریبرد و هومن مضافات اران و قد عزم اَن ْ یحبس شرف الملک بها رکب الیها لینظر فی حالها». و قبل از این در ص 156 نیز باز ذکری از این قلعه جاربرد آمده است منتهی آنجا باتنقیط فاسد چاپ شده است . عین عبارت او این است : «ذکر فتح شرف الملک آذربیجان و اران و السلطان بالعراق ... و تسلم من نائبه شمس الدین کرشاسف قلعتی هزل و جاریزد من اعمال اران الخ - انتهی به اختصار . (شدالازارصص 548 - 551). و رجوع به احمدبن حسن جاربردی شود.