تازانه
لغتنامه دهخدا
تازانه . [ ن َ / ن ِ ] (اِ) مخفف تازیانه است که قمچی باشد. (برهان ) (آنندراج ). مخفف تازیانه . (فرهنگ جهانگیری ) (فرهنگ رشیدی ) (فرهنگ خطی کتابخانه ٔ مؤلف ) (انجمن آرا). تازیانه . (شرفنامه ٔ منیری ). شلاق . محمد معین در حاشیه ٔ برهان آرد: از تازان + ه (آلت )، پهلوی تاچانک :
گر ایدونکه تازانه بازآورم
مگر سر بکوشش [ فراز ] آورم .
من این درع و تازانه برداشتم
بتوران دگر خوار بگذاشتم .
شوم زود تازانه بازآورم
اگرچند رنج دراز آورم .
یکی بنده تازانه ٔ شاه را
ببرد و بیاراست درگاه را
سپه را ز سالار و گردنکشان
جز آن تازیانه نبودی نشان .
پرستنده تازانه ٔ شهریار
بیاویخت از درگه ماهیار.
بزد بر سر مرد تازانه چند
فکندن همی خواست دم ّ سمند.
سر تازانه خسرو اندرآخت
خرقه زآن جایگه برون انداخت .
گر به تشریف قبولم بنوازی ملکم
ور به تازانه ٔ قهرم بزنی شیطانم .
گر ایدونکه تازانه بازآورم
مگر سر بکوشش [ فراز ] آورم .
فردوسی (از شرفنامه ٔ منیری ).
من این درع و تازانه برداشتم
بتوران دگر خوار بگذاشتم .
فردوسی .
شوم زود تازانه بازآورم
اگرچند رنج دراز آورم .
فردوسی .
یکی بنده تازانه ٔ شاه را
ببرد و بیاراست درگاه را
سپه را ز سالار و گردنکشان
جز آن تازیانه نبودی نشان .
فردوسی .
پرستنده تازانه ٔ شهریار
بیاویخت از درگه ماهیار.
فردوسی .
بزد بر سر مرد تازانه چند
فکندن همی خواست دم ّ سمند.
اسدی (از فرهنگ جهانگیری ).
سر تازانه خسرو اندرآخت
خرقه زآن جایگه برون انداخت .
سنائی .
گر به تشریف قبولم بنوازی ملکم
ور به تازانه ٔ قهرم بزنی شیطانم .
سعدی .