تاریم

تاریم . (اِخ ) نام یکی از رودهای بزرگ آسیا واقع در چین است . (فرهنگ نظام ). نهری بشمال شرقی ترکستان : ترکان ایغور که به آئین مانوی اعتقاد داشتند و بر روی هم متمدن ترین اقوام ترک و مغول بودند، مسکن ایشان شمال شرقی ترکستان شرقی حالیه و شمال دریاچه ٔ «لب نور» و نهر «تاریم » یعنی شهرهای «تورخان » و «بیش بالیغ» (گوچن حالیه ) و...(تاریخ مفصل ایران از استیلای مغول تا اعلان مشروطیت تألیف عباس اقبال ج 1 ص 8). فضای محصور بین جبال تیان شان و کوئن لن و نجد پامیر یعنی حوزه ٔ نهر تاریم و شعب آن ... (تاریخ مفصل ایران ایضاً ص 4). در نیمه ٔ قرن دوم هجری جماعتی از ایشان (قوم ایغور) بحدود ترکستان هجرت کردند و در حوزه ٔ نهر تاریم و نواحی پرآب خرم آن قرار گرفتند و آن نواحی را از دست تخارها که قومی آریایی نژاد بودند و تمدن و زبان مخصوصی داشتند، گرفتند و برای خود در ترکستان شرقی دولتی معتبر تشکیل دادند. (از تاریخ مفصل ایران ایضاً ص 16). اویغور یاایغور بضم همزه ، طوایفی بودند از تاتار که در ترکستان شرقی با تخارهای آریایی مخلوط شده و خط سریانی رابا تصرفی اندک آموخته بودند و تمدن نیمه آریایی بوجود آورده بودند و در شهرهای تورخان و کوجا و بیش بالیغدر حوزه ٔ نهر تاریم سکونت داشتند و چنگیزخان آن دولت را برانداخت . (از سبک شناسی بهار ج 3 ص 167 حاشیه ٔ 1). رجوع به ایران باستان ج 3 ص 2260 و ایران در زمان ساسانیان کریستن سن ، ترجمه ٔ رشید یاسمی ص 148 شود.