تارتریک
لغت‌نامه دهخدا
تارتریک . (فرانسوی ، ص ، اِ) اسیدی است که بصورت ملح پتاسیم در بیشتر گیاهان یافت می شود. از نظر شیمیائی اسید تارتریک دارای دو «فونکسیون » اسید و دو «فونکسیون » الکل می باشد. فرمول خام آن چنین است : C4H6O6 و بوسیله ٔ «شل » در سال 1770 م . کشف گردید. اختصاصاً این ماده ازدُردهای متبلور و یا از دُرد شوری که در چلیک شرابها باقی می ماند بدست می آید. زبده ٔ دُرد خالص محلول است و آهک و «کلرور دو کالسیم » بر آن اثر می کند، بالنتیجه «تارتارات دو کالیسم » با مقداری آب حاصل می شود. اسید تارتریک جسم سخت و بلورهای آن منشوری شکل است ، در آب محلول میگردد و ترش مزه می باشد و در170 درجه حرارت ذوب می شود. اسید تارتاریک در لابراتوارها و در کارخانه های سازنده ٔ مشروبات گوارا بکار برده میشود. نمک های اسید تارتریک مخصوصاً در دواخانه ها مورد استعمال دارد. در داروخانه ها اسید تارتریک بصورت محلول لیمونادی (20 گرم در لیتر) مثل شربتهای خنک کننده مورد استفاده ٔ بیماران قرار می گیرد. اسید تارتریک بفرمول : -2(CHOH) - COOH COOH بصورت تبلور شفاف خیلی مقاوم است . آب تبلور ندارد «؟». ترش مزه و نسبتاً مطبوع است ودر 170 زینه ذوب می گردد. حلالیت آن بقرار زیر است :
آب 15 زینه
آب 100 زینه
الکل 95 زینه
الکل 90 زینه
الکل 80 زینه
الکل 60 زینه
اتر اتیلیک
گلیسیرین
اسید تارتریک در مقابل هوا و نور فاسد نمی شود. اسید تارتریک با املاح قلیایی خاکی ، املاح فلزات سنگین ، املاح سرب و پتاسیم عدم توافق دارد. اسید تارتریک را می توانند بدون فساد نگاهداری کنند ولی باید در نظر گرفت که کپک ها بسهولت در محلولهای آن رشد می نمایند. (کارآموزی داروسازی جنیدی صص 155- 156). اسید تارتریک در دانه ٔ انگور بصورت املاح اسید تارتریک یا «تارتر» دیده می شود «تارتر» عبارت از املاح اسید تارتریک می باشد و عبارت از دُرد قهوه ای رنگی است که در قعر بشکه های شراب پس از تخمیر انگور رسوب می دهد. (گیاه شناسی حبیب اﷲ ثابتی ص 125).
آب 15 زینه
0/8 گرم در لیتر
آب 100 زینه
0/3 گرم در لیتر
الکل 95 زینه
3/3 گرم در لیتر
الکل 90 زینه
2/7 گرم در لیتر
الکل 80 زینه
2/0 گرم در لیتر
الکل 60 زینه
1/6 گرم در لیتر
اتر اتیلیک
غیرمحلول
گلیسیرین
محلول
اسید تارتریک در مقابل هوا و نور فاسد نمی شود. اسید تارتریک با املاح قلیایی خاکی ، املاح فلزات سنگین ، املاح سرب و پتاسیم عدم توافق دارد. اسید تارتریک را می توانند بدون فساد نگاهداری کنند ولی باید در نظر گرفت که کپک ها بسهولت در محلولهای آن رشد می نمایند. (کارآموزی داروسازی جنیدی صص 155- 156). اسید تارتریک در دانه ٔ انگور بصورت املاح اسید تارتریک یا «تارتر» دیده می شود «تارتر» عبارت از املاح اسید تارتریک می باشد و عبارت از دُرد قهوه ای رنگی است که در قعر بشکه های شراب پس از تخمیر انگور رسوب می دهد. (گیاه شناسی حبیب اﷲ ثابتی ص 125).
