ابوالعلاء

ابوالعلاء. [ اَ ب ُ ل ع َ] (اِخ ) حسن بن احمدبن حسن بن احمدبن محمدبن سهل بن سلمه ٔ عطار از مردم شهر همدان . او در نحو و لغت و علوم قرآن و حدیث و زهد و نیکو طریقتی و تمسک به سنن ، امام وقت خویش بود. وجوه قراآت به بغداد از حسین دبّاس و هم در اصفهان از دیگر قراآن بیاموخت و از ابوعلی حداد و ابوالقاسم بن بیان و نیز بخراسان از ابی عبداﷲ القراوی حدیث شنود و حفاظ و بزرگان حدیث از وی اخذ روایت کردند. سپس به مسقطالرأس خویش همدان بازگشت و تا پایان عمر وقت خویش بقرآن و حدیث حصر کرد. و بر دیگر حفاظ عصر در انساب و تواریخ و رجال برتری داشت . و در انواع علوم تصانیف کرد و کتاب جمهره را از بر داشت . و با اینهمه متصف بعفت بود و با کسان مراوده نداشت و هیچ مدرسه و تکیه ای نپذیرفت و درس بخانه ٔ خویش می گفت . وصیت او در آفاق و اقطار برفت و در دلهای خاص و عام منزلتش عظیم گشت و چون بر رهگذری میگذشت تا کودکان و جهودان باحترام وی برپای میخاستند و وی را دعا میگفتند و سنت را شعار خویش داشت و هیچگاه بی وضوء مس حدیث نکرد. مولد او 14 ذیحجه ٔ سال 488 هَ . ق . و وفات او در 81 سالگی بشب پنجشنبه 14 جمادی الاولی 569 هَ . ق . بود. و یافعی گوید او را در قراآت و حدیث تصانیفی است در مجلدات کثیره و از آن جمله است کتاب زادالمسافر در پنجاه مجلد. و رجوع به حسن ... شود.