ترجمه مقاله

بصیر

لغت‌نامه دهخدا

بصیر. [ ب َ ] (ع ص ) بینا و نابینا. از لغات اضداد است . ج ، بُصَراء. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). بینا. (غیاث ) (ترجمان جرجانی ص 26) (مهذب الاسماء). بینا و صاحب بصر. (فرهنگ نظام ). بینا ودانا. (مؤید الفضلاء). دیده ور. بیننده :
رادی آمیخته است با کف او
همچو با دیده ٔ بصیر بصر.

فرخی .


بصارت بیلفغد از دل که تو
ز خربه نئی گر بچشمی بصیر.

ناصرخسرو.


عیب کنندم که چه دیدی درو
کور نداند که چه بیند بصیر.

سعدی (طیبات ).


ز دست رفتم و بی دیدگان نمیدانند
که زخمهای نظر بر بصیر می آید.

سعدی (طیبات ).


|| دانا و دانشمند. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (زمخشری ) (غیاث ). زیرک . (زمخشری ). || بینا و دانا. (ناظم الاطباء). دل آگاه . قادر بتشخیص . روشن بین . روشندل :
رای درست باید و تدبیر مملکت
خواجه به هر دو سخت مصیب آمد و بصیر.

فرخی .


فرقان بنزد مردم عامه بود بزرگ
لیکن بزرگتر ببر مردم بصیر.

منوچهری .


زین بدکنش حذر کن و زین پس دروغ او
منیوش اگر بهوش و بصیری و تیزویر.

ناصرخسرو.


ور همچو ما خدای نه جسمست و نه گران
پس همچو ما چرا که سمیع است و هم بصیر.

ناصرخسرو.


یکی قدیربر از قدرت مقدر خویش
یکی بصیربر از دانش اولوالابصار.

ناصرخسرو.


همی گشاید کشور همی ستاند ملک
یکی بعزم درست و یکی به رای بصیر.

مسعودسعد.


جز بصدرت عیار دانش من
ناقدان بصیر نتوان یافت .

خاقانی .


ناگزیر جملگان حی قدیر
لایزال و لم یزل فرد بصیر.

مولوی .


عیبت از بیگانه پوشیده ست و می بیند بصیر
فعلت از همسایه پنهان است و میداند علیم .

سعدی (طیبات ).


بر احوال نابوده علمش بصیر.

سعدی (بوستان ).


|| از صفات خدای تعالی جل شانه . (ناظم الاطباء). یکی از اسماء باریتعالی . (آنندراج ). یکی از اسماء باری تعالی و هوالذی یشاهد الاشیاءکلها ظاهرها و خافیها بغیر جارحة. (منتهی الارب ).
- ابوبصیر ؛ در این شعر ناصرخسرو بمعنی صاحب بصیرت و بینایی :
بی حجت و بصارت سوی تو خویشتن
با چشم کور نام نهاده است ابوبصیر.

ناصرخسرو.


- || ابوبصیر؛ عتبةبن اسید ثقفی . صحابی است . (ناظم الاطباء).
- بصیر بودن ؛ بینا و دانا بودن . (ناظم الاطباء).
- بصیرتر ؛ بیناتر و داناتر. (ناظم الاطباء).
- بصیر شدن ؛ بینا و دانا شدن . (ناظم الاطباء).
ترجمه مقاله