زبانه دارلغتنامه دهخدازبانه دار. [ زَ ن َ / ن ِ ] (نف مرکب ) ملتهب . مشتعل . شعله کش . زبانه کش : تا در شب انتظار بودندچون شمع زبانه دار بودند. نظامی (الحاقی ).رجوع به زبانه شود. || آنچه دارای برآمدگی ی
زبانه دارفرهنگ فارسی عمید۱. دارای زبانه؛ آنچه دارای پره یا برآمدگی شبیه زبان باشد.۲. شعلهدار؛ شعلهور.
زبانیهلغتنامه دهخدازبانیه . [ زَ ی َ ] (ع ص ، اِ) ج ِ زبنیة و زبنی ، کسانی که مردم را میرانند. (از لسان العرب ). ج ِ زبنیة. (ناظم الاطباء). ج ِ زبانیة و زبان و زابن و زبنی است . (فرهنگ نظام ). ج ِ زبنیة. (ترجمان علامه ٔ جرجانی ص 54). || مردم سخت . (آنندراج ). م
زبونةلغتنامه دهخدازبونة. [ زَب ْ بو ن َ ] (ع ص ) مردی که سخت مانع و محافظ پشت سر خویش باشد. (از لسان العرب ) (از تاج العروس ). زبونة از مردان آن کس است که سخت و مانع ماوراء خود باشد. (متن اللغة). || زبونة از مردان آن است که در او کبر باشد. (متن اللغة). || (اِمص ) بغی و سرکشی و خودسری . (ناظم ا
زبونةلغتنامه دهخدازبونة. [ زَ ن َ ] (ع ص ) زنی که فاسق دارد و مردی را رفیق نامشروع گیرد، و آن مرد را زبون گویند و عامه فعل آنرا بکار برند و گویند: «زوبنته »؛ یعنی آن مرد را زبون (فاسق ) خود کرد، و نیز گویند: «زوبنه »؛ یعنی آن زن را رفیقه ٔخود قرار داد یا رفیق آن زن شد. و بدین معنی است زابن . (
زبونةلغتنامه دهخدازبونة. [ زَب ْ / زُب ْ بو ن َ ] (ع اِ) گردن و عنق را میگویند. (شرح قاموس ). گردن . (اقرب الموارد) (آنندراج ). گردن و عنق . (ناظم الاطباء). گردن . و گویند: خذ بقردنه و بزبونته ؛ یعنی بگیر گردنش را. (از لسان العرب ). هر دو ضبط این کلمه از ابن ا
زبانهلغتنامه دهخدازبانه . [ زَ ن َ / ن ِ ] (اِ) رشتها را می گویند که در شاهین ترازو بسته باشد و طرف زبانه آنجا که رشتها با هم آمده باشد برکنار شاهین . (ترجمه ٔ صور الکواکب نسخه ٔ متعلق به کتابخانه ٔ مجلس در ذیل بیان کواکب میزان ).
زبانهلغتنامه دهخدازبانه . [ زَ ن َ /ن ِ ] (ع اِ) زبانیة. دوزخبان : و خداوند در زیر ثری دوزخ را بیافرید و دوزخ ... نوزده زبانه بیافرید و در امر فرمان مالک کرد. (قصص الانبیاء ص 5).
زبانهفرهنگ فارسی عمید۱. بیرونآمدگی زبان مانند هرچیزی: زبانهٴ ترازو (میلۀ میان شاهین ترازو)، زبانهٴ قفل، زبانهٴ ساعت.۲. پره.۳. شعله: زبانهٴ آتش (شعلۀ آتش)، زبانهٴ شمع (شعلۀ شمع).⟨ زبانه زدن: (مصدر لازم) شعله کشیدن آتش.⟨ زبانه کشیدن: (مصدر لازم) = ⟨ زبانه زدن
زبانهلغتنامه دهخدازبانه . [ زَ / زُ ن َ / ن ِ ] (اِ) چیزی که مشابهت بزبان داشته باشد... چون زبانه ٔ آتش و زبانه ٔ تیغ. (آنندراج ). زبانه ٔ هر چیزی مانند آتش و امثال آن . (انجمن آرا). هر چیز شبیه به زبان مثل میل کوچک میان قفل و
دوزبانهلغتنامه دهخدادوزبانه . [ دُ زَ ن َ / ن ِ ] (ص نسبی ) دارای دوزبان . ذواللسانین . (یادداشت مؤلف ). رجوع به دوزبان شود.
کم و زبانهلغتنامه دهخداکم و زبانه . [ ک ُ م ُ زَ ن َ / ن ِ ] (ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) از: کم ، مخفف و به معنی کام + زبانه ؛ نر و لاس . (از اصطلاحات نجاری ) (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کام و زبانه . و رجوع به لاس و نر (معنی سوم ) و نر و لاس شود.
کام و زبانهلغتنامه دهخداکام و زبانه . [ م ُ زَ ن َ / ن ِ ] (ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) نر و لاس . بند و گشا. (یادداشت مؤلف ). در اصطلاح نجاران فرورفتگی در چوب که با اسکنه پیدا آید و برآمدگی که در چوب دیگر پیدا آید و با قرار دادن زبانه درون کام آن دو چوب بهم اتصال یابد.
زبانهلغتنامه دهخدازبانه . [ زَ ن َ / ن ِ ] (اِ) رشتها را می گویند که در شاهین ترازو بسته باشد و طرف زبانه آنجا که رشتها با هم آمده باشد برکنار شاهین . (ترجمه ٔ صور الکواکب نسخه ٔ متعلق به کتابخانه ٔ مجلس در ذیل بیان کواکب میزان ).
زبانهلغتنامه دهخدازبانه . [ زَ ن َ /ن ِ ] (ع اِ) زبانیة. دوزخبان : و خداوند در زیر ثری دوزخ را بیافرید و دوزخ ... نوزده زبانه بیافرید و در امر فرمان مالک کرد. (قصص الانبیاء ص 5).