ترجمه مقاله

مستجاب

لغت‌نامه دهخدا

مستجاب . [ م ُ ت َ ] (ع ص ) نعت مفعولی از مصدر استجابة. پاسخ داده شده . جواب داده شده . (اقرب الموارد)(از غیاث ). رجوع به استجابة شود. || پذیرفته شده دعا و برآورده شده حاجت . (اقرب الموارد). قبول کرده شده . (غیاث ) (آنندراج ). مقبول . پذیرفته . انجام یافته . برآورده . درگیر شده . روا. برآمده :
ایزد دعای سوختگان را بود مجیب
پس چون دعای دشمن تو نیست مستجاب .

معزی .


بر فلک بایدشدن از راه پند
ای برادر چون دعای مستجاب .

ناصرخسرو.


چار ملک در دو صبح داعی بخت تواند
باد به آئین خضر دعوتشان مستجاب .

خاقانی .


پیک انفاس بر طریق مراد
دعوت مستجاب من رانده ست .

خاقانی .


پس به آخر مرا دعا گفتی
آن دعا مستجاب دیدستند.

خاقانی .


در ربیع دولتت هرگز خزان را ره مباد
فارغم از این که دانم مستجاب است این دعا.

خاقانی .


ذره صفت پیش تو ای آفتاب
باد دعای سحرم مستجاب .

نظامی .


دلش روشن و دعوتش مستجاب .

سعدی .


- مستجاب آمدن ؛ مستجاب شدن . برآورده شدن . پذیرفته شدن :
مستجاب آمد دعای آن شکم
سوزش حاجت بزد بیرون علم .

مولوی (مثنوی ).


- مستجاب الدعوات ؛ کسی که به دعاهای وی پاسخ داده می شود و پذیرفته و برآورده می گردد. (ناظم الاطباء).
- مستجاب الدعوة ؛ آنکه دعای او مستجاب گردد. که دعای وی گیرا باشد. که دعاهای او برآورده شود. که دعاهای او درگیرشود : درویشی مستجاب الدعوه در بغداد پدید آمد. (گلستان ).
- مستجاب دعا ؛ آنکه دعای او مستجاب باشد. مستجاب الدعوة :
در شهنشاه و آل برهان باد
سوزنی پیر مستجاب دعا.

سوزنی .


- مستجاب شدن ؛ برآورده شدن . مقبول شدن . پذیرفته شدن . درگیر شدن دعا :
غراب بین نیست جز پیمبری
که مستجاب زود شد دعای او.

منوچهری .


زین گُرُه ناحفاظ حافظ جانش تو باش
کز تو دعای غریب زود شود مستجاب .

خاقانی .


گفتی که یارب از کف آزم خلاص ده
آمین چه میکنی که دعا مستجاب شد.

خاقانی .


کی دعای تو مستجاب شود
که به یک روی در دو محرابی .

سعدی .


- امثال :
این دعائی است که مستجاب نمی شود . (امثال و حکم دهخدا).
- مستجاب کردن ؛ برآورده کردن . پذیرفتن . برآوردن . بجای آوردن :
چو هیچ دعوت من در جهان نمی شنوند
امید تا کی دارم که مستجاب کنند.

مسعودسعد.


هر سحر گویدش دعای بخیر
ایزد ارجو که مستجاب کند.

خاقانی .


حافظ وصال می طلبد از ره دعا
یارب دعای خسته دلان مستجاب کن .

حافظ.


- مستجاب گشتن ؛ مستجاب شدن : آن دعا مستجاب گشت و اپرویز نامه ای نبشت به بادان . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 106).
- نامستجاب ؛ برنیاورده . برآورده نشده :
نابارور نرستی هرگز از این درخت
نامستجاب بازنگشتی از آن دعا.

مسعودسعد.


بیش از برونشان نگذشته ست و نگذرد
اشعارشان چو دعوت نامستجابشان .

خاقانی .


ترجمه مقاله