خودکامه

خودکامه . [ خوَدْ / خُدْ م َ / م ِ ] (ص مرکب ) خودسر. خودمراد. لجوج . مستبد. آنکه هرچه کند بمیل خود کند. کنایه از جبار و طاغی و ظالم :
بهر جا که بد شاه خودکامه ای
بفرمود چون خنجری نامه ای .

فردوسی .

بهر پادشاهی و خودکامه ای
نبشتند بر پهلوی نامه ای .

فردوسی .

نبینم ز خودکامه گودرزیان
مگر آنکه دارد سپه را زیان .

فردوسی .

از آن پس چو برخواند آن نامه را
سخنهای خاقان خودکامه را.

فردوسی .

نوشتم بهر کشوری نامه ای
بهر نامداری و خودکامه ای .

فردوسی .

مر زنان را برهنگی جامه ست
خاصه آنرا که شوخ و خودکامه ست .

سنائی .

در این چارسو هیچ هنگامه نیست
که کیسه برِ مرد خودکامه نیست .

نظامی .

ای تو کام جان هر خودکامه ای
هر دم از غیبت پیام و نامه ای .

مولوی .

ور بود این جبر جبر عامه نیست
جبر آن اماره ٔ خودکامه نیست .

مولوی .

ماجرای دل خودکامه چه پرسی از من
سالها شد که ز من رفت و در آن کوی بماند.

میرخسرو (از آنندراج ).

با تو افعی گر درون جامه است
بهتر از نفسی که او خودکامه است .

امیری لاهیجی (از آنندراج ).

|| بمراد خود رسیده . سعید. خوشبخت . بکام خود برآمده :
چنین گفت خودکامه بیژن بدوی
که من ای فرستاده ٔ خوبگوی .

فردوسی .

بفرمود تا پاسخ نامه را
نوشتند مر شاه خودکامه را.

فردوسی .

بر او خواندند پاسخ نامه را
پیام جهاندار خودکامه را.

فردوسی .

چو کاوس خودکامه اندر جهان
ندیدم کسی از کهان و مهان .

فردوسی .

|| علف خودروی . (برهان قاطع).