خرف
لغت‌نامه دهخدا
خرف . [ خ َ رِ ] (ع ص ) پیری که عقلش تباه شده باشد.(منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ). آنکه هیچ چیز نداند که چه گوید از پیری . (مهذب الاسماء).بسیار فرتوت و بی عقل . (از فرهنگ اسدی ) :
تو نیز ای بخیره خرف گشته مرد
زبهر جهان دل پر از داغ و درد.
عجب آید ز منوچهر خرف گشته مرا
کو ولایت ز شه شرق همی داشت نگاه .
هوای روشن بگرفت تیره رنگ سحاب
جهان گشته خرف گشت باز از سر شاب .
بهار دولت او آن هوای معتدل دارد
که گردون خرف را تازه کرد ایام برنائی .
گرنه خرف شد خریف از چه تلف می کند
بر شمر از دست باد سیم و زر بی شمار.
وآنکه دواسبه رسید موکب فصل ربیع
دهر خرف بازیافت قوت فصل شباب .
کز شرفش دهر خرف شد جوان .
زو عالم خرف را برنای نغز یابی
زو گنبد کهن را دوران تازه بینی .
|| خِنگ . (یادداشت مؤلف ). گُنگ . بهت زده . عقل ازدست داده . کودن . آنکه خردش تباه شده : امیر چون این نامه بخواند در حال مرا گفت این مرد خرف شده است و نداند که چه میگوید جوابش بنویس که صواب این است که ما دیده ایم . (تاریخ بیهقی ). یک روز گفت بدین خلیفه ٔ خرف شده باید نبشت که من ازبهر قدر عباسیان انگشت درکرده ام در همه ٔ جهان . (تاریخ بیهقی ).
دست بر هم زند طبیب ظریف
چون خرف بیند اوفتاده حریف .
خیالش خرف کرده کالیوه رنگ
بمغزش فروبرده خرچنگ چنگ .
تو نیز ای بخیره خرف گشته مرد
زبهر جهان دل پر از داغ و درد.
فردوسی .
عجب آید ز منوچهر خرف گشته مرا
کو ولایت ز شه شرق همی داشت نگاه .
فرخی .
هوای روشن بگرفت تیره رنگ سحاب
جهان گشته خرف گشت باز از سر شاب .
مسعودسعد.
بهار دولت او آن هوای معتدل دارد
که گردون خرف را تازه کرد ایام برنائی .
انوری .
گرنه خرف شد خریف از چه تلف می کند
بر شمر از دست باد سیم و زر بی شمار.
خاقانی .
وآنکه دواسبه رسید موکب فصل ربیع
دهر خرف بازیافت قوت فصل شباب .
خاقانی .
کز شرفش دهر خرف شد جوان .
خاقانی .
زو عالم خرف را برنای نغز یابی
زو گنبد کهن را دوران تازه بینی .
خاقانی .
|| خِنگ . (یادداشت مؤلف ). گُنگ . بهت زده . عقل ازدست داده . کودن . آنکه خردش تباه شده : امیر چون این نامه بخواند در حال مرا گفت این مرد خرف شده است و نداند که چه میگوید جوابش بنویس که صواب این است که ما دیده ایم . (تاریخ بیهقی ). یک روز گفت بدین خلیفه ٔ خرف شده باید نبشت که من ازبهر قدر عباسیان انگشت درکرده ام در همه ٔ جهان . (تاریخ بیهقی ).
دست بر هم زند طبیب ظریف
چون خرف بیند اوفتاده حریف .
سعدی (گلستان ).
خیالش خرف کرده کالیوه رنگ
بمغزش فروبرده خرچنگ چنگ .
سعدی (بوستان ).
